Shakespeare in Kopenhagen
Ergens dit jaar nog zal de Pusher-trilogie van Nicolas Winding
Refn in zijn geheel in Nederland op dvd verschijnen. Zone 5300 blikt
alvast vooruit via een interview met deze Deense regisseur, die bijna
tenonder was gegaan aan het commerciële fiasco van zijn onbegrepen
psychologische thriller
Fear X.
(Dit is een uitgebreide versie van het interview zoals dat in het zomernummer van Zone 5300 is verschenen)
(Dit is een uitgebreide versie van het interview zoals dat in het zomernummer van Zone 5300 is verschenen)
Nicolas Winding Refn: de gelukkigste persoon
die ooit een miljoen dollar schuld had
Nicolas Winding Refn (Denmarken, 1970) emigreerde op zijn achtste naar
Amerika en groeide op in Manhattan, New York. Op zijn achttiende keerde
hij terug naar Kopenhagen om zijn school af te maken. Na nog een jaar
acteerlessen in Amerika keerde hij voorgoed terug en werd toegelaten
op de Deense Filmschool. Tegelijkertijd kwam de financiering voor zijn
eerste film rond, en dus verliet hij de Filmschool, wat hem niet in
dank werd afgenomen. Er zijn zon duizend aanmeldingen, en er worden
er maar vier toegelaten, dus wat ik deed vond men erg arrogant. Maar
in Amerika had ik geleerd dat je zélf je fortuin moet maken, aldus
een montere Refn.
Refns gelijk werd bewezen door het succes van zijn debuut Pusher (1996), een adrenalineverhogende gangsterfilm met als kenmerken jong, hip, snel en hard, die hem in één klap Denemarkens jongste succesvolle regisseur maakte. Debet aan het succes van Pusher is ongetwijfeld het feit dat Refn échte criminelen liet acteren, met een verhoogd realisme tot gevolg (Nee, dat is géén echte coke die de acteurs snuiven, maar melkpoeder.).
Maar Refn wilde bewijzen dat hij geen one trick pony was. Zijn volgende twee films Bleeder en Fear X leken dan ook in niets op Pusher, het publiek liet het afweten en Refn raakte aan de rand van een bankroet. Dus wendde hij zich tot de film die hem zo succesvol had gemaakt en regisseerde niet één, maar twéé sequels, die hem in één klap uit de financiële afgrond zouden trekken. Sterker nog, de Pusher-trilogie is zó populair, dat er op dit moment in Bollywood een remake wordt gemaakt. Compleet met liedjes.
Hoe is het om op te groeien in twee heel verschillende culturen?
Het gevolg is dat je een product bent van twee werelden en je niet echt ergens thuishoort. Hoewel ik Deens ben voel ik me niet thuis in Denemarken, en wanneer ik in Amerika ben voel ik me daar ook niet thuis. Het is heel tegenstrijdig. En ik heb besloten daar een film over te maken, Valhalla Rising, over de ontdekking van Amerika door de vikingen. Een direct resultaat van die zoektocht naar mijn identiteit.
Je combineert in die film je twee roots?
In zekere zin wel. Ik ben me er op de een of andere manier bewuster van geworden. Tegelijkertijd geloof ik in indivualisme. Ik geloof niet in grenzen of in erfgoed, die hele cultuur van landenscheiding. Ik zie de wereld als één grote gedachtenstroom. We zijn één menselijk ras met gemeenschappelijke waarden. Natuurlijk hebben we momenteel wat religieuze problemen, maar niets dat niet opgelost kan worden op den duur.
Is dat wat je wilt zeggen met Pusher III?
Mijn vaderland Denemarken, dat verondersteld wordt een van de liberaalste en sociaalste paradijzen op aarde te zijn, kent de strengste en bruutste immigratiewetten. Het probleem is dat we het er alleen maar over hebben hoe we immigranten zó kunnen integreren dat ze zoals ons worden. Nou, dat lukt dus niet, en op die manier stagneert de hele discussie. We kunnen niet accepteren dat we een multiculturele samenleving zijn, dat onze eigen cultuur langzaam verdwijnt. Ik wilde een film met immigranten maken, waarin het geen issue is dat het immigranten zijn. Ze zijn gewoon een onderdeel van onze samenleving, punt. In Denemarken waren veel immigranten blij dat er een film over hen gemaakt werd, ook al was het een gangsterfilm. They just thought that was fun.
Was je niet bang dat mensen zouden zeggen: zie je wel, die immigranten zijn criminelen?
Nee, dat zou te gemakkelijk zijn. Ik zou antwoorden dat je ook Nederlandse en Deense criminelen hebt. Het verandert niks aan het feit dat we multicultureel zijn. In Manhattan zat ik op school met kinderen met verschillende etnische achtergronden, maar er was nooit enige discussie over waar je vandaan kwam: je bent Amerikaan. Pas toen ik terugkwam in Denemarken zag ik ineens dat er wel degelijk zoiets bestond als onderscheid in afkomst.
Refns gelijk werd bewezen door het succes van zijn debuut Pusher (1996), een adrenalineverhogende gangsterfilm met als kenmerken jong, hip, snel en hard, die hem in één klap Denemarkens jongste succesvolle regisseur maakte. Debet aan het succes van Pusher is ongetwijfeld het feit dat Refn échte criminelen liet acteren, met een verhoogd realisme tot gevolg (Nee, dat is géén echte coke die de acteurs snuiven, maar melkpoeder.).
Maar Refn wilde bewijzen dat hij geen one trick pony was. Zijn volgende twee films Bleeder en Fear X leken dan ook in niets op Pusher, het publiek liet het afweten en Refn raakte aan de rand van een bankroet. Dus wendde hij zich tot de film die hem zo succesvol had gemaakt en regisseerde niet één, maar twéé sequels, die hem in één klap uit de financiële afgrond zouden trekken. Sterker nog, de Pusher-trilogie is zó populair, dat er op dit moment in Bollywood een remake wordt gemaakt. Compleet met liedjes.
Hoe is het om op te groeien in twee heel verschillende culturen?
Het gevolg is dat je een product bent van twee werelden en je niet echt ergens thuishoort. Hoewel ik Deens ben voel ik me niet thuis in Denemarken, en wanneer ik in Amerika ben voel ik me daar ook niet thuis. Het is heel tegenstrijdig. En ik heb besloten daar een film over te maken, Valhalla Rising, over de ontdekking van Amerika door de vikingen. Een direct resultaat van die zoektocht naar mijn identiteit.
Je combineert in die film je twee roots?
In zekere zin wel. Ik ben me er op de een of andere manier bewuster van geworden. Tegelijkertijd geloof ik in indivualisme. Ik geloof niet in grenzen of in erfgoed, die hele cultuur van landenscheiding. Ik zie de wereld als één grote gedachtenstroom. We zijn één menselijk ras met gemeenschappelijke waarden. Natuurlijk hebben we momenteel wat religieuze problemen, maar niets dat niet opgelost kan worden op den duur.
Is dat wat je wilt zeggen met Pusher III?
Mijn vaderland Denemarken, dat verondersteld wordt een van de liberaalste en sociaalste paradijzen op aarde te zijn, kent de strengste en bruutste immigratiewetten. Het probleem is dat we het er alleen maar over hebben hoe we immigranten zó kunnen integreren dat ze zoals ons worden. Nou, dat lukt dus niet, en op die manier stagneert de hele discussie. We kunnen niet accepteren dat we een multiculturele samenleving zijn, dat onze eigen cultuur langzaam verdwijnt. Ik wilde een film met immigranten maken, waarin het geen issue is dat het immigranten zijn. Ze zijn gewoon een onderdeel van onze samenleving, punt. In Denemarken waren veel immigranten blij dat er een film over hen gemaakt werd, ook al was het een gangsterfilm. They just thought that was fun.
Was je niet bang dat mensen zouden zeggen: zie je wel, die immigranten zijn criminelen?
Nee, dat zou te gemakkelijk zijn. Ik zou antwoorden dat je ook Nederlandse en Deense criminelen hebt. Het verandert niks aan het feit dat we multicultureel zijn. In Manhattan zat ik op school met kinderen met verschillende etnische achtergronden, maar er was nooit enige discussie over waar je vandaan kwam: je bent Amerikaan. Pas toen ik terugkwam in Denemarken zag ik ineens dat er wel degelijk zoiets bestond als onderscheid in afkomst.