Marcel Ruijters / Liselotte de Haan
The Angelmakers
Vliegenpapier als scheidingsacte
Documentairemaakster en kunstenares Astrid Bussink filmt mensen die radicale keuzes maken
The Angelmakers
The Angelmakers, NL 2005
Regie: Astrid Bussink
Te bestellen via info@angelmakers.nl
De Nederlandse kunstenares/filmmaakster Astrid Bussink studeerde af op het Edinburgh College of Art met The Angelmakers, een documentaire over een obscure, maar omvangrijke moordzaak in Hongarije en won in eén moeite de First Appearance Award op het IDFA. Begin maart won ze ook nog eens de Little Stamps Award, een prijs voor beste film door een jonge filmmaker op een documentairefestival in Zagreb, Kroatië.

Nagyrev, een uitgestorven dorp ergens in de oksel van Hongarije. Weinig over te vertellen, en de bewoners beamen het. Maar hier hadden toch tientallen vrouwen hun echtgenoten met arsenicum vermoord? O, dát. Dan komen de verhalen los. Laconiek en ongegeneerd vertellen de geïnterviewde dorpelingen over hoe hun grootmoeders en oudtantes, aangespoord door de ondernemende vroedvrouw ‘Tante Zsuszi’, zich van het juk van hun echtgenoten bevrijdden door ze te vergiftigen. Omdat ze sloegen. Of zopen. Of gehandicapt waren. Of gewoon in de weg stonden. Want scheiden, dat deed je toen niet. Arsenicum was makkelijk te verkrijgen, want het zat op vliegenpapier, in die dagen. De politie kneep zelfs jarenlang een oogje dicht, voordat het in 1929 tot een proces kwam. 51 Vrouwen werden veroordeeld, drie pleegden zelfmoord. Men kwam tot een officieel cijfer van 140 moorden, maar het werkelijke aantal moet veel hoger gelegen hebben – Nagyrev was het enige dorp in de streek waar tot heropgravingen en obductie was overgegaan.
Bussink kwam deze fascinerende, weinig bekende geschiedenis in een encyclopedie over vrouwelijke moordenaars tegen en ging met een vertaalster en cameravrouw op onderzoek uit. Sinds Bussink de verwoestende vuurwerkramp van Enschede van dichtbij meemaakte -ze studeerde er beeldhouwen en grafiek aan de AKI- is ze geïnteresseerd in mensen die radicale keuzes maken, omdat ze geen andere ontsnappingsroute zien. The Angelmakers (33 minuten) is kalm en zonder enige sensatiezucht verteld en neemt de tijd voor beelden die het verval en de afgelegenheid van het Hongaarse rivierdorp tastbaar maken. Hoewel de regisseuze vanwege de taalbarriëre als het ware op de tast heeft moeten werken, maakt The Angelmakers een evenwichtige indruk. De film is een afstudeerproject voor de kunstacademie van Edinburgh en is pas daags voor de vertoning op het IDFA van de montagetafel gekomen. ‘Not stressful at all’, aldus een montere Bussink op de presentatie.
Bussinks volgende project wordt een korte film over de door mysterieën omgeven vlucht van Rudolf Hess naar Engeland. ‘Of hij het op eigen initiatief heeft gedaan om een wit voetje bij Hitler te halen of op diens commando, daar gaat het niet eens om. Het was zo’n vréémde actie van Hess om in dat Schotse weiland te landen. Hij had nog nooit eerder een parachutesprong gedaan’.