Gaandeweg worden er meer strips over de oorlogen in de recente geschiedenis gemaakt. Joe Sacco behandelde de oorlogen in Joegoslavië en zowel Jeroen Jansen als Pierre Stassen maakten opvallende albums over de verschrikkingen van Rwanda. Bij de stapel nieuwe boeken die uitgeverij Oog & Blik op de Haarlemse Stripdagen presenteert, is Rode Khmer door de Frans-Cambodjaanse auteur Séra. Séra heeft als 10-jarige jongen het uitbreken van de oorlog meegemaakt. Wie denkt uit dit boek meer te weten te kunnen komen over oorzaken en politieke achtergronden, komt bedrogen uit, want de auteur koos voor een persoonlijke benadering. We volgen de lotgevallen van de jonge soldaat Snoul aan de kant van de nationalisten. Zijn verhaal is dat van talloze anderen: zijn familie is omgekomen en de communisten zijn aan de winnende hand. Séra toont weinig bloederigheid, maar concentreert zich op de belevingswereld van de hoofdpersoon. Hij schildert in een Neil Gaiman-achtige techniek de herinneringen en de groeiende ontreddering van de soldaat. Een algemeen gevoel van onbehagen en uitzichtloosheid weet hij hiermee zeker op de lezer over te brengen. De verteller noemt het sneuvelen van de held zelfs genadig: de gruwelen van de killing fields zal hij tenminste niet meer hoeven mee te maken. Rode Khmer is een deprimerend album. De integeriteit van de auteur en de kwaliteit van zijn monumentale schildertechniek (Séra geeft les op de academie van Parijs) zijn boven twijfel verheven. Echter, het feit op zich dat oorlog een hel is, heeft weinig nieuwswaarde voor de beoogde lezer. De persoonlijkheid van Snoul is te non-descript (ik weet het, men zou kunnen aanvoeren dat oorlog juist dit met een mens doet) om tot een literaire oorlogsvertelling te komen zoals Tardi die heeft gemaakt over de Eerste Wereldoorlog. De achtergrondinformatie achterin betreft slechts de militaire geschiedenis over de belegering van Phnom Penh en zegt verder weinig over de oorzaken van het conflict en de krankzinnige wreedheid van de Rode Khmer. Daarom bleef ik, hoewel dit boek aanvankelijk diepe indruk maakte, met een gevoel van frustratie zitten. Als je met de neus op dergelijke feiten wordt gedrukt, wil je immers er ook iets van begrijpen.
(Marcel Ruijters)