Het heeft een paar jaar geduurd voordat Yslaire zijn magnum opus Samber wilde voortzetten, maar nu is dan eindelijk deel 5 van de persen. Het jaar is 1856. De roodogige Julie is voor haar aandeel in de opstand van de Parijse Commune gestraft. Ze zit haar straf uit in een vrouwengevangenis in Brest met slechts herinneringen aan haar geliefde Bernhard. Vernederd, maar ongebroken. Gratie in de vorm van verbanning naar Frans Guyana wijst ze af... Totdat de vileine intrigant Neef Guizot (de bastaard van de familie en wellicht het interessantste personage in deze reeks) Julie vertelt dat haar kind de Revolutie heeft overleefd en wordt opgevoed door Sarah, Bernhards hysterische zuster.
In de tweede helft van dit album zien we hoe de jonge zoon worstelt met zijn afkomst. Tante Sarah (‘pure evil’, kun je wel zeggen) vertelt hem alles over het glorieuze verleden van het geslacht Samber, maar houdt de identiteit van zijn moeder angstvallig geheim. We komen nu eindelijk wat meer te weten over de grootvader, Hugo Samber en wat hem tot waanzin heeft gebracht -en daarmee tot het pseudowetenschappelijke geschrift over De Oorlog der Ogen.
Het komt niet vaak voor, dat een reeks doorgaat na de dood van de hoofdfiguur. Ik kan me eigenlijk alleen Isabelle Avondrood voor de geest halen, maar ook die kwam na een kunstgreep weer tot leven. Yslaire doet in dit opzicht iets unieks, maar het kost hem moeite. De allesverzengende romance tussen Bernhard en Julie was vier boeken lang de motor van deze reeks en dit deel komt erg langzaam op gang. In de gevangenis maakt Julie niets verrassends mee (lijfstraffen, koppig verzet, onwelkome lesbische attenties) en dit hoofdstuk moet duidelijk slechts een soort brug naar haar zoon Bernhard-Marie vormen. Berhard-Marie is nog te jong om een heel interessant personage te zijn, maar de cliffhanger aan het eind van dit boek biedt wel de hoop dat hij het kan worden. Kortom een overgangsalbum, met als belangrijkste traktatie de blik in de vroegere generaties van het geslacht Samber. Naast Yslaires prachtige tekenwerk natuurlijk, want dat is er niet minder op geworden. Hij is een van de weinige voorbeelden van stripmakers, die de verleiding weerstaan om steeds gladder gaan tekenen, omdat de computer dat toevallig het beste kan. Integendeel, hij laat steeds vaker schetslijnen staan, waaardoor zijn werk een zekere frisheid behoudt.
(Marcel Ruijters)