De groepsexpositie Attraction of the Opposites overbrugt drie belangrijke Rotterdamse evenementen: het zojuist afgeronde IFFR, het aankomende Art Rotterdam (10-13 februari) en de Rotterdamse Museumnacht (5 maart). Bezoekers van IFFR XL kregen al een voorproefje; de officiële opening is op 10 februari, vanaf 17.00.

In de industriële omgeving van de Rotterdamse hofbogen huist kunstruimte Cucosa, waarin 11 internationale galeriehouders tijdelijk hun gang mogen gaan. Zij tonen werk van in het totaal 25 hedendaagse kunstenaars. De aanstormende Rotterdamse galerist Bob Smit selecteerde bijvoorbeeld de plastic mitrailleurs van Rob van der Hoeven (Family Values, zie hierboven). De Londense Charlie Smith Gallery koos onder meer de videoserie Safe Riots van Alexis Milne (zie hieronder).

Attraction of the Opposites gaat officieel van start op 10 feb, van 17.00-1.00. Van 11 feb. t/m 4 mrt. is de tentoonstelling open op do-za van 13.00-18.00. Ook geopend tijdens Art Rotterdam (10-13 feb.) en de Rotterdamse Museumnacht (5 mrt., 20.00-2.00).

A Alegria werd op IFFR neergezet als vernieuwende Latijns-Amerikaanse cinema, een tegenhanger van het extreme naturalisme waar bijna elke jonge regisseur uit het continent tegenwoordig mee aan komt zetten. De doorgewinterde IFFR-bezoeker kent het wel: man uit dorpje komt na anderhalf uur lopen bezweet aan in de grote stad, film afgelopen. Nee, A Alegria is bewust anders en geeft een magische draai aan de harde werkelijkheid.

Een groepje jongeren in Rio komt om onduidelijke redenen in aanraking met geweld. Een jongen in carnavalstenue wordt in zijn voet geschoten, de groep raakt verwikkeld in een uit de hand gelopen protestmars en slaat op de vlucht. Er verschijnen geesten, er ontstaan liefdesrelaties, er wordt gefeest en gehuild, maar waarom precies blijft in het midden. Regisseurskoppel Felipe Bragança en Marina Meliande geven de kijker geen houvast en willen de jeugdige verwondering van de hoofdfiguren rechtstreeks op het netvlies projecteren.

A Alegria is geen goede film; het verloop is houterig en het acteerwerk is onbeholpen. Uiteindelijk is het de makers niet gelukt om de magie over te brengen. Dat zij toch het voordeel van de twijfel krijgen van IFFR en het Hubert Bals Fonds is begrijpelijk; Bragança en Meliande hebben visie en dadendrang en verdienen een kans om met een groter budget dan de 2500 dollar van A Alegria te werken. Nu doen ze nog iets teveel hun best om nergens bij te horen, waardoor de film je door de vingers glipt.

De sympathieke man die de winkeldiefstal van je dochter sust, blijkt een veel succesvollere collega, die daarna en passant ook wat aan je slechte huwelijk wil gaan doen. En dat in de wereld van de tropische viswinkels, alwaar niet enkel vissen aan de vissen worden gevoerd. De sympathieke man is de zeer succevolle vishandelaar Murata, die de schlemielige Shamoto meesleurt in de onfrissere kant van zijn zakenpraktijken, die tot gevolg kunnen hebeben dat er wel eens een schuldeiser in de sushi eindigt. Daarna gaat het volledig over de top, en buitelt de ene wending over de andere... Het blijft tot het eind natuurlijk een verrassing hoe Shamoto de relatie met zijn gezin wil verbeteren. Dat daarbij niet aan een therapeutische sessie moet worden gedacht maar aan heel veel bloed, dat spreekt bijna voor zich.

Verfrissende film van Sono Sion, maar vertrouwd in het Japanse idioom waarin niet alleen de bad guys dood moeten, maar zulks heel egalitair voor iedereen moet gelden.

Previous episodes: http://www.zone5300.nl/special/iffr2011/robert_van_raffe/ (start at the bottom of the page).


1. Director of the IFFR... Yes! I can see myself being director of the IFFR one day! / Really?
2. Sure! I mean drawing comics is OKAY you know, but eventually it gets really boring. I mean it's more a hobby than a job. But DIRECTOR, thats... COOL! You've got status and averything.
3. Rutger... Can I call you Rutger? I think it's time for me to make a big move. A Careermove! So my question to you is: when are you going to quit?
4. Yopu know what!? Why don't you try it next year! / REALLY!?
5. No off course NOT!
6. HAHAHAHAHHAHAHA! / Funny! (The end?)

De grootste verrassing van deze surprisefilm was eigenlijk hoe ongelooflijk veilig en gewoontjes deze keuze is voor een festival als het IFFR.

Een echtpaar heeft moeite met de rouwverwerking rond de dood van hun zoontje. Zij (Nicole Kidman) wil eigenlijk alle pijnlijke herinneringen aan hem uitwissen, inclusief de hond die betrokken was bij het ongeval; hij (Aaron Eckhart) houdt vast aan het verleden met videofilmpjes en praatgroepen. Terwijl vooraanstaande Amerikaanse critici over elkaar buitelen met superlatieven ("I knew what the movie would be about, but I was impressed by how it was about it." - Roger Ebert), vroeg ik me af waarom het in grote Amerikaanse films altijd weer zulke onwerkelijk mooie mensen zijn die dergelijke drama's overkomen. Het botoxhoofd van Kidman en het afgetrainde lichaam van Eckhart: die perfect onderhouden uiterlijken moeten misschien de enorme onderliggende pijn maskeren, maar geloofwaardig zijn ze niet. Daarom is de film waarschijnlijk ook zo donker gefotografeerd ("dit is echt heavy shit, mensen, vergeet dat niet!"), tot op het punt dat mijn ogen er pijn van deden.

Enkele geslaagde verlichtende humoristische momenten en een uitstekende performance van Dianne Wiest als Nicole's moeder (goed voor de eerste ster) ten spijt, is Rabbit Hole voorspelbaar en glad; zowat elke scène, elke handeling van de personages is volgens het boekje. Niks geen 'technical challenge' (Ebert), maar een colouring by numbers; het verhaal is al vaker en veel beter verteld. Dat de 'dader' een uiterst gevoelige en creatieve jongen blijkt die naar verlossing zoekt is ook al geen verrassing. Dat hij strips tekent dan weer wel.

De tweede ster gaat naar de strip waaraan de film zijn titel ontleent: die ziet er intrigerend en fijn getekend uit en is zo te zien door een echte stripmaker in elkaar gezet. Díe strip had ik eigenlijk veel liever gezien dan de film.

Shamoto, een schlemielige handelaar in tropische vissen, ontmoet, nadat zijn puberende dochter Mitsuko betrapt is bij een winkeldiefstal, een conculega die in alle opzichten zijn tegenpool is. Deze Murata ontpopt zich van een joviale Ratelband tot een verkrachtende, manipulatieve sociopaat. Een volstrekte immorele übermensch die alles op zijn weg neukt of doodmaakt als hem dat zo uitkomt, en Shamoto tot medeplichtige maakt.
Wat begint als een zwarte komedie over een dysfunctionele familie laat Sion Sono vrolijk ontsporen tot een bloederig grand guignol. De overlevenden blijven net iets te lang doorglibberen over de tot kebab versneden verliezers, maar Cold Fish verveelt tot dan geen moment, mede dankzij de glansrol van Denden als Murata. Krankzinnige film, zoals er vroeger vaker te zien waren in het betreurde IFFR-programmaonderdeel Rotterdämmerung. Sion Sono geniet nog niet zoveel bekendheid als Miike Takashi, maar daar komt vast verandering in.

Mijn collega's en ik, we agree to disagree.
Finisterrae is zó idiosyncratisch, dat er eigenlijk maar twee mogelijkheden zijn: je haat het of je houdt ervan. Ik behoor tot die laatste categorie. Twee kersverse, onwennige geesten - het klassieke cartoonbeeld van witte lakens met gaatjes voor de ogen is hier letterlijk overgenomen - besluiten een roadtrip te ondernemen die ertoe moet leiden dat ze weer mens worden. In die eerste vijf minuten, waarin de spoken deze premisse met lijzige stem declameren, kan Caballero's film nog alle kanten op. Onverteerbare arthouse of geniale gekte, het is allemaal mogelijk. Maar vanaf het moment dat een prachtig totaalshot toont hoe één van hen, met heroïsche wapperend laken, te paard zijn lot tegemoet galoppeert, en de ander er in een rolstoel achteraan hobbelt, heeft de film mij. Wie zich dan niet kan overgeven aan de volstrekt eigenzinnige humor die de film kenmerkt (aria's zingende hippiemeisjes en jaren-80-video's die worden aangetroffen in een oude boom *) of kan genieten van het door prachtige fotografie gedragen statische tempo, is verloren voor de film.

Gehoorde vergelijkingen met Symbol zijn niet helemaal op zijn plaats - Monty Python is een beter referentiekader - maar Finisterrae is de terechte winnaar van een Tiger Award.

* Typisch jaren 80 volgens één van de spoken: een muis in een blender.

Spaanse kunstpaus filmt zijn fantasietjes van zich af en laat twee spoken op reis gaan naar Finisterre, want daar kunnen ze weer mens worden. Het idee van de spoken is van de dochter van de regisseur, het idee dat de spoken Russisch spreken van de regisseur zelf, omdat 'het zo'n muzikale taal is'. Traagheid van beelden lijkt het doel, voorspelbaarheid het resultaat.

De leegheid van een Hollywoodleven wordt de hoofdpersoon wel heel erg duidelijk als hij een paar dagen met zijn dochter van 11 zit opgescheept. De uitvoering doet wel heel erg aan Lost in Translation denken, ten koste van de originaliteit. Ook mist de film markante karakters, waardoor het allemaal wat abstracts krijgt. De dochter steelt de show.

Palm Top Theater is een kastje met spiegels dat je op je iPhone of iPod plaatst, waardoor je een 3D-kijkdoos creëert. Het Rotterdamse medialab V2_ nodigde kunstenaars en mediastudenten uit om animatiefilms te maken voor het systeem.

In de exporuimte van V2_ zijn tien met Palm Top Theater uitgeruste iPods te bekijken, met kleurrijke filmpjes gemaakt door talenten van diverse Europese academies. Verder zijn er vijf iPads en een flatscreen-tv met grotere ‘kijkdozen’ waarop films van bekende kunstenaars draaien.



Het principe van Palm Top Theater is een in drieën opgedeeld scherm, dat door spiegels samengevoegd wordt tot één uit drie lagen opgebouwd beeld. Klinkt ingewikkeld? Bekijk dan de demo-filmpjes of volg de link naar V2_ voor video’s van de expo.



Palm Top Theater is onderdeel van het XL-programma van IFFR, waarin 40 extra locaties rondom het filmfestival vernieuwende cinema-evenementen en -expo's presenteren.

Verrassend dwingend drama (Australische films hebben hun eerste indrukken meestal niet zo mee) over een criminele familie die in een spiraal van bloedwraak met en tegen de politie terecht komt. De jongste (klein-)zoon heeft de meeste wil om dit verstikkende noodlot te ontvluchten, maar dat wordt niet zo gewaardeerd door de rest van de familie. Gevolg: niet iedereen overleeft het. Met een prachtige rol voor Jacki Weaver als de mater familias die wel zeer ver gaat om haar zonen uit de gevangenis te houden.

Heavy metal op de marimba is het onwaarschijnlijke onderwerp van Las Marimbas del Infierno, een kruising tussen speelfilm en documentaire uit Guatemala. Regisseur Julio Hernández Cordón koos drie uiterst verschillende personen uit zijn omgeving: een lijmsnuivende zwerfjongere, een huisarts annex heavy-metallegende en een depressieve marimbaspeler. Alleen de bizarre situatie waarin hij ze plaatst is verzonnen, waardoor de film iets krijgt van een sociaal experiment.

De marimba, de met stokken bespeelde tafel met houten plankjes, is het traditionele volksinstrument van Guatemala. Toch is er maar weinig werk voor marimbaspelers. Don Alfonso wordt bedreigd door afpersers en komt met marimba op straat te staan. Hij vindt onderdak bij lijmsnuiver Chiquilin. Die kent huisarts Blacko, ooit een succesvol heavy-metalgitarist. Samen zien ze een gat in de markt: metalmuziek met marimba.

Las Marimbas del Infierno is een ode aan mensen die projecten realiseren die ondenkbaar zijn in landen als Guatemala, zegt Cordón. Net als de drie hoofdfiguren moest de regisseur bedriegen en stelen om zijn doel te bereiken; gehuurde filmapparatuur doorverkopen, bijvoorbeeld, of subsidies aanboren die voor andere projecten waren bedoeld. De film werd een festivalhit, waardoor Cordón veel recht kon zetten. In Guatemala zelf, waar jaarlijks maar een enkele speelfilm gemaakt wordt, zorgde zwerver Chiquilin voor een stunt door de prijs voor beste acteur te winnen op het landelijke filmfestival.

Cordón maakte een sympathieke film, waarin hij door slimme montage en camerastandpunten zijn 'acteurs' overtuigend realistisch in beeld brengt. Er zijn genoeg hilarische momenten, bijvoorbeeld wanneer dames van middelbare leeftijd medische hulp weigeren van Blacko vanwege zijn lange haar. Of wanneer Chiquilin zonder kennis van zaken subsidie probeert los te peuteren in een veel te groot kostuum. Daarbij blijft de tragiek voelbaar. De film lijkt een pleidooi voor het afwijken van de norm, vooral als de norm armoede is.

Previous episodes: http://www.zone5300.nl/special/iffr2011/robert_van_raffe/ (start at the bottom of the page).



1. Matthijs? I think you are losing it. / This is fun!
2. I'm wondering who his guest will be tonight. I hope it's not that horrible Yvon Jaspers*.
3. That's weird.
4. It's as if he's coming closer!
5. MATTHIJS!? What are you doing in Rotterdam? / Eh. That's Rutger Wolfson.
6. The director of the festival! / Ah. (To be continued...)
* Yvon Jaspers is a very famous TV "personality" in The Netherlands.

Een lange zit van tweeëneenhalf uur van vier Japanse spookverhalen door evenzoveel regisseurs, waarvan eerder melancholie dan griezelen verwacht moet worden. Er komen geen vrouwen met lange natte haardossen in voor, zo wordt er door Ochiai Masayuki bij het inleidende praatje op luchtige toon vermeld. En inderdaad, wie bloederige J-horror verwacht, zal bedrogen uitkomen; er vloeit nog geen druppel. The Arm is het meest grotesk, over een man die de arm van zijn geliefde leent, en op een gegeven moment deze voor zijn eigen rechterarm inruilt. Het is ero-guro van het meest kuise soort, en de digitale filmtechnieken maken de sfeer zeer onwerkelijk. The Whistler is wellicht het zwakste deel, ondanks het oogstrelende camerawerk dat we van Tsukamoto gewend zijn. De horror is de eenzaamheid van twee ongetrouwde zusters (waarvan een op sterven ligt), maar de afstandelijke, zeer esthetische benadering staat enige inleving nogal in de weg - misschien werkt het beter voor Japanners. The Nose is een traditioneel wreed sprookje over een boeddhistische priester met een afzichtelijke gok, die van de boeren een Elephant Man-behandeling krijgt. The Days after gaat over rouwverwerking en staat nog het verst af van wat je bij spookverhalen verwacht. Een stel ziet de geest van een op eenjarige leeftijd overleden zoon meegroeien, tot de band zeven jaar later begint te verslappen. De sfeer is niet bepaald een horrorverhaal, eerder de verstilde esthetiek van een Yasujirō Ozu.

Aangenaam dubbelproject van een Zweedse eeneiïge tweeling, die tien jaar lang door hun oom zijn gefilmd. Normale puberproblemen komen voorbij, maar er is een extra dimensie: Gustav is van normaal postuur, maar zijn broer Oskar lijdt aan dwerggroei. Oskar is de rebelse van de twee, maar is aan het eind van de film, als de tienerjaren bijna voorbij zijn, meer volwassen dan zijn broer. Ook de production values groeien met de film mee. Wat begint als een knoedel homevideo's, eindigt als een mooi geënsceneerd portret.

Mexico is een gevaarlijk land en Cuidad Juárez is de gevaarlijkste stad ter wereld, met een misselijkmakend aantal moorden (waarvan vele op vrouwen). Hoe dat komt, wordt hier haarfijn uit de doeken gedaan door een sicario ofwel huurmoordenaar in dienst van de narcos, die als een schoolmeester met een kladblok in de hand zijn carrière weergeeft. Zonder opsmuk, zonder gevoelens te tonen - tot hij komt bij het moment waarop ook voor hem, na jaren van ontvoeren, moorden en martelen een grens was bereikt.
Er bijven nogal wat psychologische vragen onbeantwoord (waarom de sicario als enige uit een gezin van 13 ervoor koos om voor de drugscartels te gaan werken en hoe later zijn gezin reageerde op zijn positie) maar we moeten het doen met wat men 'de banaliteit van het kwaad' noemt. En dat is ruimschoots voldoende, want het draaien van deze documentaire was dus ook bepaald niet zonder gevaar: de geïnterviewde heeft een prijs van een kwart miljoen op zijn hoofd staan, zo is in de aftiteling te lezen.

Voor een meeslepende documentaire heb je niet meer nodig dan een hotelkamer en een man met een goed verhaal. En wát voor een verhaal! El Sicario, een gewezen hitman/kidnapper in dienst van de Mexicaanse drugskartels, doet in detail uit de doeken hoe hij zijn carrière begon en eindigde, en wat hij allemaal in die tijd heeft uitgevroten. We krijgen alles te horen: het aantal slachtoffers dat hij op zijn geweten heeft (meer dan 500!), de betrokkenheid van de Mexicaanse overheid, de rol die politieacademies spelen in het werven van kartelleden. Je moet jezelf af en toe even in de arm knijpen om je ervan te overtuigen dat dit geen fictie is maar werkelijkheid.

El Sicario, die elke dag vreest voor zijn leven, is onherkenbaar in beeld gebracht, maar we horen wél zijn eigen stem; het gaasnet dat hij over zijn hoofd draagt is een slim substituut voor scrambling en geeft hem voldoende expressiemogelijkheden - de man is zelfs niet te beroerd om zijn daden zo nu en dan nog eens na te spelen. Maar regisseur Rosi's grote meesterzet is de dummy die hij El Sicario heeft toegespeeld. Daarin illustreert de hitman zijn exposities met droedels en diagrammen: niet alleen geeft dat een extra visuele dimensie aan de film, het helpt de man ook om zijn gedachtes op gang te houden (El Sicario stond erop zijn verhaal gewoon te vertellen, in plaats van te werken met vraag en antwoord).

El Sicario schijnt een intelligent en voorkomend mens te zijn, die volgens de regisseur bijvoorbeeld ook dokter had kunnen worden als de omstandigheden anders waren geweest. Zelden kwam Het Kwaad zo voelbaar dichtbij als in dit nietsverhullende portret van een, in de woorden van Rosi, 'human being'.

Previous episodes: http://www.zone5300.nl/special/iffr2011/robert_van_raffe/ (start at the bottom of the page).



1. Are you OK?
2. HUH!? Yes. Yes. Off course. Fabulous.
3. I'm just seeing a little...
4. Caleidoscopic? / WOW!
5. I think I'm receiving a TV-signal with this thing! Cool!
6. TV? / Hey! It's Matthijs van Nieuwkerk*! "This is The world turns onnn!"**

*A famous talkshowhost in The Netherlands.
** The show is called De wereld draait door, which literally means The world turns on - it's an expression. I guess in English one would say As the world turns.

Lees eerst pagina 1 & 2


1. (Suspenseful music) / Dare I?
2. Give that to me! It was my idea! / Snatch
3. HAHA! Now everything will reveal itself to me! Themes, motifs, THE INTENTIONS OF THE DIRECTOR!
4. Quick! I better go see one of those pretenious pieces of crap! HAHAHAWOEHAHA!
5. CRASH!
6. Yes... I can see it! Everything is suddenly... clear to me. Argh. / (AUTCH.)

De director's cut die ik zag duurt 25 minuten langer dan de reguliere versie, wat het totaal op tweeënhalf uur bracht. Maar zó wervelend en vol visuele flair brengt Miike zijn zwaardvechtersepos op het scherm, dat het eerder als anderhalf uur voelde. Na een expositie die, sneller dan het oog kan volgen, de historische context van het verhaal uiteenzet - en waar niemand een jota van begreep (context schmontext) - werd er al gauw tot de overzichtelijke kern gekomen: er is een ongelooflijk sadistische slechterik, de broer van de Shaolin, die op de bloederigst mogelijke wijze uitgeschakeld dient te worden. Daartoe moeten de 13 samoerai uit de titel zich een weg hakken door een cordon van keizerlijk zwaardvoer in een drie kwartier durende, massale vechtscène, waarbij spectaculaire A-Team-achtige boobytraps niet geschuwd worden - met dát verschil dat ook een joviale bodycount hier uiteraard niet geschuwd wordt.

Welke scènes er precies extra waren aan deze director's cut kan ik niet zeggen, want ik heb de gewone versie niet gezien. Het kan zijn dat er wat extra hak- en splijtwerk ingemixt is, maar ik kan me ook goed voorstellen dat de scène waarin één van de samoerai, nadat hij diverse vrouwen tevergeefs heeft uitgewoond, zijn 'magnificent' lid uitprobeert op de burgemeester, de theaterversie niet heeft gehaald. Anderzijds: vergeleken met Miike-films als Visitor Q en Ichi The Killer was de bewuste scène nog best een toonbeeld van goede smaak en verfijnde humor.

Omdat Miike zelf niet bij de eerste internationale vertoning van zijn director's cut kon zijn, had hij een videoboodschap ter introductie opgenomen. Zó loyaal is zijn aanhang, dat hij een daverend applaus kreeg van een uitverkocht Luxor, nog vóór de tolk de boodschap aan het publiek had vertaald.