Het zit er weer op. Het IFFR 2010 is voorbij. Het was een traditionele aflevering, waarin weinig schandaaltjes waren te melden, al kan dat natuurlijk ook aan ons liggen. Verder zagen we weinig echte butfilms (0 waarderingssterren); hebben we ons te veel door goede smaak laten leiden?

Veel inzendingen hadden familiebanden als thema: Sonny, Twisted Roots, Mama, Mother, Dogtooth en My Son, My Son, What Have Ye Done waren er enkele, maar ook Wes Andersons poppenanimatie Fantastic Mr. Fox, gebaseerd op het boek van Roald Dahl, sluit met zijn disfunctionele vossenfamilie nauw aan op diens eerdere films zoals The Royal Tenenbaums en The Darjeeling Limited.

Het speciale Afrika-gebeuren is goeddeels aan de aandacht van de Zone 5300-crew ontsnapt. We geven het maar toe: we hebben een voorkeur voor horror en gestyleerde bizarriteiten en hiervoor ben je eerder aan het juiste adres bij de Aziatische cinema, traditioneel goed vertegenwoordigd op het IFFR. Filmland Korea stelde in deze geenszins teleur met Mother van Bong Joon-Ho, die drie jaar eerder hoge ogen gooide met de monsterfilm The Host. Het eveneens Koreaanse Possessed, een whodunnit-variant op The Exorcist, was bevredigende en bij vlagen enge J-horror en zal in april nog op het Amsterdamse Imagine te zien zijn. Tot de grootste verrassingen behoren het Griekse(!) Dogtooth, dat het begrip 'giftige gezinsdynamiek' tot in het extreme wist te trekken en het kakelbonte, vrolijkmakende Pepperminta van de Zwitserse videokunstenares Pippilotti Rist. Hitoshi Matsumoto overtrof met Symbol zijn vorige inzending Dainipponjin (2008).

Ook het Signals - RE: Reloaded-programma, dat een beetje uitgesmeerd was over kortprogramma's en diverse locaties - waaronder een heuse drive-in voor Roger Cormans The Raven - was geslaagd, mede door de unieke 3D-vertoning van Alfred Hitchcocks Dial M For Murder. Wie exact wil weten wat de hoogte- en dieptepunten op filmgebied waren, althans, volgens ons (en we waren het lang niet altijd met elkaar eens, zoals over Valhalla Rising van Zone 5300-favoriet Nicolas Winding Refn) kan terecht op ons filmoverzicht, gesorteerd op waardering. Veel van deze films gaan later dit jaar nog draaien, dus houd de filmladders in de gaten.

Al met al is het volgende model uit te werken voor de IFFR-ervaring:
1. De embryonale fase, enkele weken voor aanvang van het IFFR. Spaarzame tips bereiken ons via insiders bij de programmering of via connecties uit het buitenland.
2. De puppyfase. Het IFFR gaat officieel van start; de laatste persvoorstelling vindt plaats in Lantaren/Venster, informatie en perskaarten kunnen worden afgehaald. Bladerend door het programmaboek kwispelt het Zone 5300-team van de voorpret.
3. De neophitefase. Zoals alle bezoekers dwalen we op de eerste dag van zaal naar zaal en ontmoeten oude vrienden uit binnen- en buitenland. Verwarring heerst. Het fingerspitzengefühl voor de echt goede films lijkt nog ver weg. Met de wetenschap dat elke aflevering wel enkele topfilms biedt, houdt het pakjesavondgevoel nog even aan.
4. De bloeifase. Enkele dagen onderweg, en we zitten in het goede ritme. De eerste filmkneiters zijn gespot en men ziet elkaar op de late feestjes. Tevens maakt een zekere competitiedrang zich meester van de recensenten: het weblog stroomt aardig vol. Hilariteit om de eerste nul-sterren-film. Er is ook wat tijd om vrienden van buitenaf op sleeptouw te nemen naar publieksvoorstellingen en er ontwikkelt zich een gevoel voor de juiste keuzes (hoewel niet feilloos).
5. De aftakeling. Een soort filmdementie, veroorzaakt door slaapgebrek, overkill en onregelmatige voeding, treedt in: we onthouden nog maar zelden titels, ook van de films die binnenkort nog moeten worden 'gedaan'. Men begint kalm aan te doen met alcoholhoudende dranken en het begrip 'festivalweduwe' duikt frequenter op in de gesprekken. Welwillend worden ook minder interessant klinkende films geprobeerd, maar hoge scores halen die maar zelden. Niet dat veel uitmaakt. Hernieuwde kennismaking met het scheerapparaat.
6. De nostalgische fase. Het begrip dat het volgende IFFR nog een jaar op zich zal laten wachten, zinkt in. De filmloze werkelijkheid dient zich aan: theater Lantaren/Venster maakt plaats voor een stapeltje nog ongeopende enveloppen met vensters. Gelukkig is er het het Imagine Filmfestival in Amsterdam dat van 14 t/m 24 april zal plaatsvinden. Enkele hoogtepunten zullen ook daar te zien zijn, zoals het verbazingwekkende Symbol.

De komende tijd worden huisgenoten van het Zone 5300-team geconfronteerd met ontwenningsverschijnselen, zoals met name het tentoon spreiden van de pas verworven filmeruditie. Noteer in uw agenda: de 40ste (!) editie van het IFFR vindt plaats van 26 januari tot en met 6 februari 2011. Zien we u dan!
(m.m.v. Tonio van Vugt)

Werner Herzog houdt wel van een geintje. Nicholas Cage is hier de foute smeris uit de titel en een soort stofzuiger voor allerhande pretpoedertjes. Naar verluidt was Abel Ferrara witheet over deze 'remake' van zijn Bad Lieutentant (1993), maar het vermoeden rijst dat dit uit jaloezie is. Herzog wint op punten: Ferrara baarde opzien met een full frontal van Harvey Keitel, maar bood verder slechts een held die met een steile curve naar de verdommenis gaat en wat katholieke flauwekul, terwijl Herzog een heel aardige satire maakte op de genrefilm van de politieman-die-niet-volgens-het-boekje-te-werk-gaat, met enkele verrassend grappige twists.
En dan is er de karaoke-act van Herzogs leguanen...

Een jong stel kampeert in de bossen terwijl ze zich als zuigvisjes hechten aan rijke, eenzame burgers, die dat willens en wetens toelaten. Een aparte levenstijl, dat wel. De regie omzeilt de vraag hoe de deal steeds tot stand komt, terwijl verder voorspelbaarheid troef is: zij speelt het hard (want, zo weten we via een handige hint, zij heeft nooit nestwarmte gekend) en hij krijgt wroeging en biecht alles op aan een stel dat hem als een ersatz/adoptiezoon in huis zou nemen. Op een vrijscène met toekijkende oma na is alles binnen de lijntjes gefilmd. Ziemlich unspannend.

Documentaire over een Spaanse holocaust-fabulant die in 2005 door de mand viel. De eerste tien minuten verlopen vlot, er wordt in hoog tempo uitgelegd hoe de vork in de steel zit: Enric Marco zat niet zoals hij decennialang voor het Spaanse publiek had volgehouden, in concentratiekamp Flossenburg, maar in een reguliere gevangenis in Kiel. Later zou hij 'voor de goede zaak' zijn ervaringen aandikken tot een KZ-getuigenis. Anders dan het beruchte geval Binjamin Wilkomirski is hij nooit echt in zijn eigen leugens en halve waarheden gaan geloven. Wat nu pijnlijker is? Tja. Marco is in elk geval een irritante, ijdele persoonlijkheid die bij wijze van een halfslachtige biecht afreist naar Duitsland. Deze tocht voegt echter weinig informatie toe aan wat al vanaf het begin duidelijk was.

Ja hoor, we hebben hem: de eerste nul-sterren-film! Pretentieuze titel (naar de laatste kaart uit de Tarot), grofkorreligheid, at random montage, abstractie, at random soundtrack (integraal noiseconcert van Jim O'Rourke, alsof je thuis een cd opzet), vaag herkenbare beelden van waaiende blaadjes en lichtspiegeling in water, overbodigheid, het totaal ontbreken van enige ontwikkeling: check en dubbelcheck. En dan te bedenken dat deze film bijna zijn beoordeling misliep: ondergetekende was de enige bezoeker.

Geestige publieksfavoriet naar een verhaal van Roald Dahl, dus voor Amerikaanse zoetsappigheden of hoeksteengezin-ideologie hoeft niet gevreesd te worden. Ondergetekende ziet liever ouderwetse stopmotion dan 3-D animatie: pluspunt! Sterke karakters, goed getimede ironie: meer punten. Zeer geslaagde, carnivore tegenhanger van Chicken Run over een vos die het niet kan laten op jacht te gaan bij de plaatselijke pluimveehouders.

Typisch zo'n film waarvoor het erop of eronder is - mijn oordeel: een schitterend gefotografeerde mislukking. Een versimpelde, koude versie van Werner Herzogs Aguirre der Zorn Gottes. Want hoe lyrisch van stijl ook, prikkelende verrassingen komen we niet tegen. Deze filmvikingen doen hier wat ze gewoonlijk doen, namelijk elkaar uitdunnen bij elk meningsverschil dat zich voordoet. Een ander manco is de keuze voor gekerstende Vikingen (hun hoofdman heeft een onverstandige obsessie voor de weg naar Jerusalem, onder zijn leiding komen ze uit aan de Amerikaanse kust). Je zou toch iets meer van de cultuur en godenwereld van de historische Vikingen willen terugzien - tenslotte hebben ze het ruim twee eeuwen uitgehouden in Amerika. Iets dergelijks was ook het probleem met Refns vorige film Bronson, over een langgestrafte gevangene met een primitieve persoonlijkheid. De regisseur mag dan gefascineerd zijn door zijn onderwerp, de aanname dat de kijker die fascinatie zal delen is een slag in de lucht.

Deze zwarte komedie uit Estland doet bij tijd en wijlen ernstig aan het vroege werk van David Lynch denken, met name Eraserhead, door zijn gebruik van gruizig zwart/wit en bizarre symboliek. Tony is een manager die door zijn baas gedwongen wordt een groep fabrieksarbeiders te ontslaan. Toch is het een goed mens, zo wordt door diverse nevenpersonages benadrukt. De openingsscène getuigt van typisch Oost-Europees surrealisme: terwijl Tony zijn vaders begrafenis leidt, wordt op de achtergrond een autootje zonder reden in de prak gereden; het dweilorkest zet na enkele tellen zijn treurmars voort. Later rijdt Tony een hond aan en vindt hij in het bos een hele partij afgezaagde handen. Helaas is het niveau van de film erg wisselvallig; uiterst geslaagde scènes zitten gesandwicht tussen delen die slechts verveling of verwarring teweegbrengen. En dat is heel jammer, want je ziet zo wat voor een festivalkneiter met het badwater wordt weggegooid.

Het publiek verlaat stilletjes de zaal, alsof niemand wil laten merken dat hij of zij er geen sikkepit van begrepen heeft.
Wellicht is de titel een woordspeling (St. Tony = Estonia)?

De uitdrukking 'lijken in de kast' wordt als kapstok genomen in deze tegenvallende fantasiefilm. Meneer Bennet en meneer Davis zijn een soort telepatische detectives die aan huis problemen oplossen in een Engelse rustieke plattelandsomgeving. Boeiend wordt het voor geen moment. Paprika Steen (toch altijd een fijne actrice om te zien) verdoet haar talent in dit Catweazle-gedoetje.
En moest dat nou, die knalharde Bulgaarse vrouwenkoren de godganse film lang?

In het noorden van Finland ligt een familie met elkaar, erfelijke beheptheid (de ziekte van Huntington) en financiele problemen overhoop. Een lach en een traan, zou je zeggen, maar dit is Finland. De weg naar acceptatie van de harde feiten leidt eerder langs gemok en regelmatig een flinke scheut alcohol dan heftige uitbarstingen. Zonder dat er veel verwikkelingen te bespeuren vallen maken het lome tempo, de ronde karakters en de fantasie van het Chinese adoptiedochtertje dat een gat in de muur wil graven om in China uit te komen Väärät juuret tot een genietbaar familieportret.

Een Japanse clown wordt in een witte kamer als een soort laboratoriumratje voor de ene IQ-test na de andere geplaatst. Door wie? Waarom? Wat heeft dat te maken met die uitgerangeerde Mexicaanse worstelaar die af en toe in beeld komt? Vragen, vragen. Symbol is een prikkelende, originele en beslist memorabele film, maar de komische factor is toch net als bij zijn voorganger Dainipponjin te traag om de volle mep aan waarderingssterren in de wacht te slepen.

Manifest voor een Vrije Val is precies wat de titel belooft: een ironische preek tegen het veilige bungeejumpen en een pleidooi voor een duik in het diepe vol gevaar. Korte (12 min) film waarin we de regisseur zien oefenen, bungelend boven een vijver en de gracht in fietsend. Haarscherpe fotografie en fijne humor.

Finland is tangoland nummer twee (na Argentinië dus). Men heeft zelfs tot op de minuut bijgehouden wanneer de tango Finland heeft bereikt, als bij een historische veldslag (1913). Hoezo sloeg deze muziek zo aan in dit verre land? Wel, de melancholieke volksaard natuurlijk! Ingewikkelde analyses kunnen we overslaan, waarna we getrakteerd worden op scherpe observaties. We zien in deze documentaire een middelbare dame vertellen over haar overleden echtgenoot terwijl een cafétafeltje verderop een meisje slaande ruzie krijgt met haar flirtende vriendje. We brengen een bezoek aan de grootste tangozaal van Finland, uitgerust met een vitrine voor wassen beelden van de grootste sterren, waaronder Unto Mononen, die voor zijn veertigste zelfmoord pleegde en aan wiens hit Happy Land de filmtitel is ontleend. Daarna is de beurt aan een zingende outsiderkunstenaar die een hele dierentuin inclusief palmbomen uit afvalmaterialen heeft gebeeldhouwd. Wie gevoelig is voor dit soort couleur locale zal zich bij Prisoners from the Ground niet vervelen.

Grappige combinatie van twee Rotterdamse regisseurs die zelfs ooit buren waren. Small world.

Pepperminta is ghb vermomd als cinema, een ode aan de kracht van (felle) kleuren en het kinderlijke, ergens tussen een happy trip, Amelie Poulain en Die Sendung mit der Maus. Pipilotti Rist is een gevierde Zwitserse videokunstenares, die met haar eerste lange film een logische voortzetting maakt van haar eerdere werk, waarin onbekommerde vrolijkheid en anarchie de hoofdbestanddelen zijn. Je vraagt je onwillekeurig af wanneer die uitgelaten gekkigheid misschien vervelend gaat worden, na 20 minuten, na een half uur misschien? Maar nee, wat in de handen van veel anderen al snel mis zou gaan, blijft bij haar boeiend in zijn vindingrijkheid. Dat is een hele prestatie, want bedenk: zowat elke film is afhankelijk van de allerhande narigheid die de hoofdperso(o)nen overkomt, terwijl Rist precies het tegendeel doet. En hoeveel kunst kom je tegen die zo grappig is? Oh ja, het is ook kunst: elk shot is van een kleurenpracht om je vingers bij af te likken.
Perfecte film om met je liefje naartoe te gaan.

Een Sloveense studente bekostigt haar dure smaak met prostitutie en komt daarmee in de problemen. Ljubljana is namelijk een kleine hoofdstad waar het lastig is zulke geheimen te bewaren. Het eerste halfuurtje is redelijk spannend door een nare ontmoeting met twee pooierboys, daarna loopt de lucht volledig uit de film als bij een ballon. Je kúnt er natuurlijk voor kiezen een thriller te laten kantelen naar een psychologisch drama, maar hierin stelt Slovenian Girl behoorlijk teleur, want verder dan wat gesomber over hoe deprimerend het leven kan zijn komt het niet. We zien onze antiheldin besluiteloos heen en weer treinen tussen de stad en haar papa (een goeiige sul die zijn ouwelullenrockband nieuw leven probeert in te blazen). Maar ja, het platteland is saai en deprimerend. Dan maar weer terug naar Ljubljana. Maar ja, daar is het gevaarlijk. Enzovoort, enzovoort.

Ik deel met collega Van Vugt een zwak voor het mooie land Slovenië, maar u merkt het, niet bepaald voor deze Slovenian Girl (noch voor Zappa).

Ninja-epos dat afgeleid is van een langlopende mangareeks. Kamui is de dolende ninja-zonder-werkgever (en dus vogelvrij in de meest negatieve betekenis van het woord). Hij komt - na vele omtrekkende bewegingen uiteraard - een vissershoofdman te hulp die op uiterst brutale wijze het paard van de plaatselijke shogun van een been berooft. De meeste dieren die in beeld komen, daar gaat een pijl of zwaard doorheen, trouwens. En de meeste mensen wacht al geen beter lot, maar dat is te verwachten van een samoeraifilm. Het verhaal stelt wat teleur, met die typische onhandige manier van personages introduceren (namelijk met behulp van een flashback). De CGI-effecten zijn wel erg lelijk, maar de zwaardballetten zijn okee.

Regisseur Sai-San blijkt bij zijn praatje voor de vertoning een joviale grappenmaker : 'Veel ninjatechnieken zijn geheim, ik heb er vele tijdens het draaien geleerd die ik thuis op mijn vrouw wilde proberen. Maar dat mocht niet.' Niet al te serieus nemen, dan is Kamui best te genieten dus.

Jawel, Bong Joon-Ho deed het weer, na Memories of Murder en The Host; namelijk een topfilm afleveren! Sardonisch en uitgekookt is het script dat hij zelf schreef, intens de vertolking van Kim Hye-Ja als de moeder van de zwakbegaafde jongen die van een bizarre moord wordt beschuldigd. Zoals bij de meeste Koreaanse cinema is de toon zeer melancholiek en de politie incompetent. De moeder zal zelf op zoek naar de moordenaar moeten gaan nadat haar zoon, onder druk gezet, heeft bekend. Maar dat is slechts het begin; de plot zal nog enkele keren op verrassende wijze kantelen en de sterke band tussen moeder en zoon in een verontrustend licht zetten.

Groots opgezette epic van de val van Nanjing in 1937 in stemmig zwart-wit. Het is een historisch gegeven dat wij veelal kennen van een enkel zinnetje uit de geschiedenisles (waarin het woordje 'verkrachting' opvalt). City of Life and Death slaagt erin iets van de gruwelen voelbaar te maken, met een letterlijke zee van gedode burgers. Met name de eerste helft maakt indruk.
Tot zover klinkt dit u vast als een vijfsterrenfilm in de oren, maar de teller blijft toch op 4. Naar verluidt zorgde de film in China voor controverse door het genuanceerde beeld dat hier van de Japanners geschetst wordt. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen. Er wordt in het tweede uur ingezoomd op het al dan niet overleven van een dozijn hoofdfiguren. Hiervan gaat de meeste aandacht naar Todakawa, een Japanse soldaat met gewetensbezwaren. Iets dergelijks geldt ook voor de Duitse zakenman John Rabe. Een nazi die huilt om zijn Chinese personeel, dat is een ontregelend beeld. Dit soort uitzonderingen zullen er heus geweest zijn, maar het beestachtige sadisme van de Japanners is dermate spreekwoordelijk dat de keuze merkwaardig te noemen is. Een ander minpunt is de aanzwellende pianomuziek bij dramatische momenten. Bij de eerste poging van de vertoning was het geluid afwezig. Wat bleek? De beelden waren al indrukwekkend genoeg; de muziek biedt slechts overbodige onderstreping. De vertolkingen en regie zijn zondermeer geslaagd als eerbetoon aan de slachtoffers die in de toenmalige Chinese hoofdstad vielen.

South Park heeft school gemaakt, blijkbaar ook in Argentinië. Een stel halfgare ravers heeft de atomaire klap overleefd en krijgt het aan de stok met mutanten en 'Bonito's'. Bij tijd en wijle zeer grappige vondsten in deze bad art animatie: 'Waar water is, zijn dieren. Waar internet is, zijn mensen.' Veel humor is echter moeilijk te volgen voor wie zelf geen Argentijn is, of te weinig lijm heeft gesnoven.

Bij de vertoning van deze winnaar van de Gouden Leeuw van Venetië stroomt de zaal geheel vol filmrecensenten. Lebanon gaat uiteraard over de gruwelen uit de burgeroorlog aldaar, gefilmd met minimale middelen, namelijk het binnenste van een tank en enkele beelden van de omgeving gezien door het vizier. Dat werkt, net als de suggestie van beweging door middel van een schuddende camera. Toch vergt het veel geduld om deze rit uit te zitten, want het betreft een weinig opzienbarende oorlogsanekdote. Tja, je zit toch anderhalf lang uur te kijken naar vier zwetende mannen in een halfduister koekblik. Dit zou niet zo'n punt zijn als de personages meer psychologische diepte hadden gehad, maar Das Boot op rupsbanden is dit helaas niet.
NB: Het strekt tot aanbeveling deze film niet met een volle blaas te gaan zien, want de soldaten nemen de ene plaspauze na de andere (in realtime).

Regelmatig duikt het begrip 'familiedrama' in de media op. Als de film tien minuten onderweg is, is al duidelijk dat we te maken hebben met een man die zojuist zijn gezin heeft omgebracht, maar er geen einde aan maakt. Noch geeft hij zich aan bij de politie. Rest dus tergende nervositeit. Op zich een uitdaging voor een filmmaker, zou je zeggen, maar helaas is The Ape een ergerlijk geval van plagiaat. Van Le fils van de gebroeders Dardenne om precies te zijn. Ook hier kijken we een groot deel van de film in de nek van een hypernerveuze man-met-een-gruwelijk-geheim. Niet OK.
Die ene waarderingsster is voor het stuntwerk in de scene waarin hoofdpersoon en cameraman op de rails gaan staan voor een aansnellende Intercity (en net op tijd wegspringen).

Curiosum over het verval van de arbeidsvoorwaarden van Servische fabrieksarbeiders met eindeloos gekibbel en georeer over hoe de socialistische strijd in het post-Milosevic-tijdperk dan wel nieuw leven ingeblazen dient te worden. Voornoemde arbeiders zijn al twee jaar niet betaald en derhalve pissed off genoeg om de baas te ontvoeren met hulp van een clubje anarchisten uit Belgrado. De baas heeft echter hulp uit Rusland ingeroepen. In een documentairestijl gefilmd die aanvankelijk overtuigt door zijn analyse, maar het comedy-element is wel heel dun uitgesmeerd over ruim twee uur.

De Brusselaar Ivan is goed met cijfers. Heul goed zelfs. Het is altijd fijn om van je passie je werk te maken en zo belandt hij bij een Amsterdamse bank, waar hij een snelle carrière maakt, totdat het hem begint te dagen dat dit niet helemaal zijn wereld is. Een korte synopsis doet sommige films geen recht, zo ook hier. Oscar van Rompay draagt de film met een zeldzaam, jongensachtig charisma. Hij is als een Pinokkio in de wereld van high finance, die zoals te raden valt geen fijne plek is, maar Win-win fietst handig langs diverse valkuilen. Prettige film.

Een clubje Australische bierpunks doet stomme dingen, zoals hun huisje verrampeneren, scharrelseks en het consumeren van diverse soorten drugs, waaronder ook heroïne. U raadt vast hoe dat afloopt. Oorspronkelijk in 1986 gedraaid, met een piepjonge Michael Hutchence (hoe het daarmee afliep weten we ook allemaal) in een hoofdrol als zanger van het bandje 'Dogs in Space'. Bij vlagen leuk voor wie in de jaren 80 zelf ook punk was, maar door het volledig ontbreken van enige verhaallijn is dit een ervaring die zich laat omschrijven als een urenlange aflevering van The Young Ones, waar alle grappen uit zijn geknipt.

De angst van ouders voor de dag dat hun kinderen uitvliegen schijnt volgens de info van het IFFR een typisch Grieks syndroom te zijn (waarin religie overigens geen rol speelt). Dogtooth is een upperclass-versie van Rolf de Heers Bad Boy Bubby. We zien een gefortuneerd, maar hoogst pathologisch gezin. Papa is fabrieksdirecteur. De zoon en de beide dochters zijn al in de twintig, maar zijn systematisch geestelijk klein gehouden. Alles buiten het tuinhek is gevaarlijk of geheim. Dit web van leugens levert groteske en zeer onbehaaglijke taferelen op, maar ook grappige momenten. Zowel acteerwerk als script zijn geloofwaardig uitgewerkt, met veel eigenaardigheden die voortvloeien uit het steeds uitdijende web van verzinsels en versprekingen van de ouders: zo heet een zoutvaatje hier een telefoon en een vagina een 'keyboard', en is de stem van Frank Sinatra die van grootvader. De ouders gaan ver, zeer ver om de situatie in stand te houden. Pa heeft zelfs een bewakingsvrouw van zijn fabriek bereid gevonden zich te prostitueren voor zijn zoon om hem rustig te houden. Het leven van de drie 'kinderen' is volstrekt ledig en onwerkelijk; ze brengen hun dagen door met spelletjes rond het zonovergoten zwembad. Dogtooth is uiterst beklemmende psychohorror, maar kent ook enkele bloederige momenten. Als een zwerfkatje zich in de tuin waagt, gaat de zoon het met een heggeschaar te lijf, omdat hem is geleerd dat katten levensgevaarlijke monsters zijn. Er komt pas een scheurtje in de hermetische stolp als een van de dochters een paar videobanden vindt met beelden van de buitenwereld: Rocky en Jaws.
Gaat dit zien. (Kattenliefhebbers: u bent gewaarschuwd)

Indierock, rap en heavy metal uit Teheran, je ziet of hoort het zelden, maar het is er wel. Net als in de nadagen van de Soviet-Unie kent Iran blijkbaar een bloeiende undergroundcultuur van jongeren die gepassioneerd met muziek bezig zijn. De titel verwijst naar een Iraanse wet die katten en honden op straat verbiedt. Dan gebeurt alles maar binnenskamers. Met een dun verhaaltje over een stel dat een band wil vormen om daarmee naar het buitenland te kunnen reizen - zo'n band moet aan allerlei regeltjes voldoen om aan de benodigde reisdocumenten, echt of vals, te kunnen komen - krijgt de kijker een reeks muzikale staalkaart van plaatselijk talent voorgeschoteld, met veel gepalaver en geschuifel door obscure nauwe steegjes, tegenslagen en sentiment. Maar er valt ook te lachen. We zien onder anderen een heavymetalband repeteren in een stal vol koeien die van al die decibels al een tijdje van de melk zijn, totdat ineens de drummer omvalt. Hepatitis, luidt de diagnose. Spinal Tap ligt soms niet veraf. Je kunt ook maar beter lachen als je voor het maken van muziek gestraft kan worden met boetes, gevangenisstraf en zweepslagen. Toch heeft hier het drama het laatste woord.

Update: op zaterdagavond net op een demonstratie tegen het Iraanse regime gestuit, voor de Doelen.

Een Schotse cabaretier maakt een uitglijer met verstrekkende gevolgen. Een en ander heeft ook te maken met de manier waarop hij in zijn privéleven puinhopen bouwt: scheiding, ruziezoeken, cokeverslaving, schulden etc. De filmtitel zegt genoeg in dit geval: hij heeft op een strenge kostschool gezeten, wie zal daar met plezier op terugkijken? Het scenario is strak in elkaar gezet, vol snedige dialogen (dat zit bij de Britse cinema doorgaans wel snor) en een vakkundig gebruik van flashbacks. Teveel verraden doen we liever niet. Alleen de ontknoping is wat te clean na alle voorafgaande wrangheid.

Simon Rumley schreef zelf het script en trekt hier alles uit de kast voor een heftig drama: incest, eenzaamheid, aids, kanker, zelfmoord, waanzin, verkrachting en Wraak met een grote W. U zult zeggen: da's een beetje veel. Inderdaad.
Daar was laatst een meisje loos: de losgeslagen Erica doet het met iedereen, bij voorkeur zonder bescherming, en dat blijft niet zonder gevolgen als ze met een rockbandje (ja, allemaal) de koffer in gedoken is en zo ontspoort de film tot een Last House on the Left-achtige bloederigheid als haar gemankeerde beschermengel (een intens kijkende Noah Taylor) mes en honkbalknuppel ter hand neemt.

Filmland Zuid-Korea doet veel leuks met blunderende politieagenten. Running Turtle was volgens de informatie van het IFFR een grote hit in eigen land en 'het antwoord' op festivalkneiter The Chaser van vorig jaar. Kim Yoon-Seok neemt weer de hoofdrol van ploeterende detective voor zijn rekening, en hoewel regelmatig zeer amusant, een Chaser of Memories of Murder is het dit keer bepaald niet. We zien Kim als detective Jo Pilseong gokschulden maken, door zijn baas op non-actief te zet worden en uitgefoeterd worden zijn vrouw, een feeks die een noodlijdende stripwinkel(!) drijft en in de avond thuiswerk doet om de eindjes aan elkaar te knopen. Als de gevaarlijke crimineel Song Gitae er vandoor gaat met zijn geld voor die ene keer dat hij geluk heeft bij het gokken, is de boot aan. Hij lijkt geen partij voor de martial arts-expert Song. Maar ja, Jo zal de trots van zijn dochtertje moeten verdienen. En zijn geld terug. Dit is een onvervalste feel-good komedie en dat werkt juist minder grappig of spannend. Een ander manco is de kleurloosheid van de schurk van dienst. Ook is het verhaal hier en daar wat slordig afgewerkt. Maar zeker geen tijdsverspilling, dit.

IJzersterke debuutfilm over een jonge boef die in de gevangenis van Horsens (Jutland) belandt. Kil en grauw is de sfeer, en dat blijft onverminderd voortduren, op een enkel moment na (een koddig potje parkiet-voetbal, waarbij geld wordt ingezet op de vogel die in een kooitje het eerst een pingpongballetje in het doel duwt). Nieuwkomer Rune wordt meteen afgeknepen door de hoger geplaatste gangsters en wordt gedwongen een concurrent, 'de Albanees', de tanden uit zijn bek te rossen. Voordat je ook maar een beetje sympathie voor Rune gaat opbrengen, zie je hem die taak uitvoeren en is het duidelijk dat die jongen niet voor niets in de bak zit. Het lukt hem zijn verblijf een tikje aangenamer te maken als hij een handigheidje ontdekt waardoor hij zich van dienst kan maken voor de drugshandel binnen de muren en zo klimt hij in de pikorde omhoog. Uiteraard mag dit niet lang duren: de finale is gruwelijk.

R zal waarschijnlijk in de schaduw blijven van het bejubelde Un Prophète. Dat is niet terecht, want de timing is toevallig. Beide films zijn kwa thematiek zeer nauw aan elkaar verwant, maar R is volledig gespeend van heroïek en voelt beslist authentiek.

Hoge Piet wordt ontvoerd. De boeven pakken het professioneel aan en vragen 50 miljoen losgeld. Dat is iets te veel: hoge Piet had zoals het een alfamannetje betaamt dure hobby's, zoals het onderhouden van diverse maitresses en het vergokken van bedragen waarvoor een normaal mens jaren voor moet werken. 20 miljoen, meer zit er niet in de familiekas. Er wordt een vinger van hoge Piet opgestuurd zonder dat dat zoden aan de dijk zet. De politie weet met succes tijd te rekken, totdat de boeven het twee maanden later opgeven en hun gijzelaar vrijlaten. In een eventuele Amerikaanse remake zou hoge Piet heroïsch en gelouterd uit zijn persoonlijke hel terugkeren. Dit is echter Frankrijk, waar geldt: als je teveel poen hebt, ben je hoogstwaarschijnlijk gewoon een klootzak. Onze hoge Piet blijkt inderdaad een buitengewoon naar mannetje dat niets om zijn familie geeft en slechts een emotionele band met zijn hond heeft. Dit op zich mooie staaltje cynisme wordt evenwel gehinderd door een te lange stoet van mannen-in-dure-maatpakken, van wie het lastig is uit te maken wat voor functie ze binnen het onderkoelde verhaal hebben: politie, advocaat, zakenpartner of politicus. Het zijn eigenlijk allemáál nare personages. De enige figuur waar soms een vriendelijk woord uit komt, is nota bene de leider van de ontvoerders.

De Franse Alpen staan bekend als een streek vol achterlijke Hillbillies; inteeltboertjes met afzichtelijke kropgezwellen. Hier zoomen we in op een vijfhoek niet zover ten noorden van Marseille, die een uitzonderlijk hoog aantal passiemoorden en gevallen van amok en krankzinnigheid heeft opgeleverd. Wordt deze gekte veroorzaakt door de immer waaiende wind, vitaminegebrek, inteelt, een cultuur van wrok en achterdocht of misschien uit Marseille gevluchte gangsters? Een dergelijk onderwerp is fascinerend genoeg om dieper in te gaan op mogelijke oorzaken, maar helaas kiest de regisseur ervoor om dit soort verklaringen slechts losjes aan te stippen en anekdote op anekdote te stapelen zonder dat we er echt iets wijzer van worden. De geinterviewde dorpsbewoners zijn zelf ook een beetje raar, ze kletsen erop los en het landschap is prachtig om te zien, maar de structuur is te rommelig en de reenactments te lullig. Veelbelovend onderwerp, gemiste kans.

Uit Enschede komt nooit veel nieuws, behalve dan op die ene dag in mei 2000. De vuurwerkramp dus. Inmiddels een cold case, maar met de persoonlijke betrokkenheid van de regisseuse - ze heeft in de nu bekende wijk Roombeek gewoond gewoond, stond op het punt naar Amsterdam te verhuizen en poef, plots waren de verhuizers ook niet meer nodig - wordt het toch nog wat. De zondebok André de Vries werd na drie jaar vrijgesproken, dus als die het niet heeft aangestoken, tja, wie of wat zat er dan wel achter. We gaan op visite bij een serie betrokkenen die er allemaal hun eigen samenzweringstheorieen op na houden. Dat heb je nu eenmaal met zo'n berg onbeantwoorde vragen. Bussink weet de in Duitsland ondergedoken De vries op te sporen, maar een 'oplossing' brengt dit natuurlijk niet in zicht. Net voordat het verhaal inzakt, gebeurt er iets ongelooflijks: in de garage bij de buren van een getraumatiseerde brandweerman vat een partijtje vuurwerk vlam. Een duivels staaltje ironie komt te hulp.

De bizarste film op het IFFR - er zit er altijd wel eentje bij die op die titel aanspraak kan maken - komt dit keer wellicht uit de oude doos. Nekromantik 1 (1991) van Jörg Buttgereit, dat wordt vertoond in het Signals - RE: Reloaded-programma, werd indertijd in diverse landen verboden en kreeg bijgevolg een absolute cultstatus. Of je hem goed of slecht vindt, Nekromantik 1 is onvergetelijk. Dit trashy gefilmd verhaal over een driehoeksverhouding van een necrofiel stel en een ver in ontbinding verkerend verkeersslachtoffer zal ook bij de gemiddelde zombiefilmfan nogal ontregelend werken. Heel Duits allemaal, deze combinatie van zwarte romantiek en perversie, maar óók grappig (voor wie het wil zien). De lowbudgettechnieken (denk: papier maché) hebben een surrealistische werking, met name de combinatie van uiterst smerige beelden en Richard Clayderman-achtige pianoklanken in de 'bedscène'. Deze werden met een experimentele cameratechniek gedraaid, en Buttgereit en zijn vrienden waren zelf verbaasd over het resultaat. Hij zei daarover ooit in een interview: 'Wir haben damals nicht schlecht gestaunt!'
Buttgereit draaide nog een sequel (Nekromantik 2: Return of the Loving Dead) en twee andere films: Schramm en Der Todesking, waaruit het basisgegeven van de vervloekte videoboodschap gejat werd voor de Ringu-cyclus, totdat zijn minifimmaatschappijtje Jelenksy & Buttgereit kapot werd geprocedeerd door Warner Brothers vanwege een parodiërend logo. Zijn naam was echter al gemaakt. Terecht of niet? Dat maakt u zelf maar uit op 4 februari in Lantaren 2. (de enige vertoning op dit IFFR)