Ik was bang. Ik las over Junker dat het thema van deze nieuwe grafische novel van Simon Spruyt “volwassenwording” is. Ik zag ook al de recensies voor me die Junker bestempelen als de volwassenwording van onze kleine Spruyt. Dit is immers het eerste, serieuze grotenmensenboek dat Spruyt ons presenteert. (SFG had volwassen thema’s en veel vitriool maar was in se een bundeling van korte verhalen.) Ik beelde me al die dingen in en dacht: dit wordt saai. En dan de setting. Gerateerde Duitse adel? Pruizië in de jaren stillekes? Pffff…

De eerste pagina’s beginnen gelukkig al met wat humor. Ludwig, de verteller en het hoofdpersonage van dit boek, vertelt iets wat zijn zijn vader vroeger aan hem verteld heeft en de beelden die zijn monoloog vergezellen tonen wat Ludwich zich daar vroeger bij voorstelde. De verschillende toon tussen tekst en beeld brengen meteen aan het licht dat we met een auteur te maken hebben die het medium en zijn trucjes door en door kent. Spruyt gebruikt deze techniek nog enkele malen in Junker en weet steeds het gewenste effect te sorteren. Het verhaal van Ludwig doet initieel aan als een verzameling bij elkaar geraapte anecdotes. Langzaam maar zeker begint zich echter een groter geheel te vormen. Niet echt een afgetekende plot of een verhaaltje, eerder een gevoel. Een dreigend gevoel dan nog wel. Als lezer vraag je je voortdurend af waar dit allemaal heen gaat, wat de bedoeling is. Spruyt laat zijn boek culmineren in een einde dat je bij de keel grijpt en dat ik hier begrijpelijkerwijs niet zal vermelden. Het feit dat hij achter dat einde ook nog eens een mysterieuze epiloog breit maakt dit boek voor mij helemaal een topper.

Spruyt sorteert ook zijn effect met een minimum aan uitgesproken emoties. Verteller Ludwig praat niet over gevoelens, hij vertelt droge feiten. Auteur Spruyt laat de gevoelens, of toch de echte innerlijke wereld van Ludwig echter doorschemeren in de tekeningen en technieken die hij aanwend. Het feit dat bijna alle personages buiten de koning en zijn onmiddelijke omgeving geen echt gezicht maar een smiley als gelaat hebben, de passages waar geen tekst bij staat, de passages die Ludwig niet vertelt maar dus wel meegemaakt heeft, het feit dat Ludwig die passages niet aanhaalt of becommentarieert: alles draagt bij tot dat wat Junker unheimlich maakt. En ook dat er geen verklaringen worden gegeven. Er wordt niets uitgelegd en daardoor ook niets veroordeeld. Een verademing in vergelijking met al die andere boeken en films die zich richten op het doorsnee publiek en alles, van plot tot karakterontwikkeling, denken te moeten telefoneren naar het publiek. (Meestal zelfs met behulp van een megafoon.) Junker deed me vaak denken aan een bepaalde film die ik hier ook niet wil vernoemen om jullie maagdelijke verbeelding niet te bevlekken alvorens jullie tot lezing overgaan. (E. van G. V. S.) En dat is een groot compliment. Junker gaat helemaal niet over volwassen worden. Dit boek gaat over vervreemding en identiteit, maar veel echt volwassen wordt er niet in geworden. (Ok, Ludwigs broer wordt iets dat op volwassen lijkt.) Junker is een groots boek over kleine zaken die grootse gevolgen kunnen hebben. En de tekeningen zijn ook goed.