Sandra de Haan
Een bodemloos bestaan - Dash Shaw
*****
Navelstaren voor gevorderden
Autobiografische strips worden in de VS bij bosjes uitgebracht. Waren Robert Crumb en Harvey Pekar in de seventies nog uniek, in de jaren ‘90 werd de autobiografie een genre op zich, met tekenaars die elkaar qua exhibitionisme lijken te willen overtreffen (zie Jeffrey Brown, Joe Matt en Julie Doucet). Dash Shaw is een nieuwe loot aan de boom. Hij studeerde in 2005 af aan de School of Visual Arts in New York en dit is niet eens zijn debuut. Hij bracht al eerder de graphic novels Love eats brains en Gardenland uit. Met nog maar 26 jaar op de teller al een derde boek uitbrengen is geen geringe prestatie.

Dikke graphic novels doen het goed in de boekhandels. Een Bodemloos Bestaan gaat daar ongetwijfeld in de smaak vallen, evenals bij liefhebbers van het veelgeprezen Blankets. Shaw legt in 720 pagina’s de familie Loony onder het vergrootglas. Een gewone familie in een ongewone situatie: opa en oma gaan na 40 jaar huwelijk scheiden. De verschillende familieleden komen voor een week samen in hun huis aan het strand. Iedereen is op zijn eigen manier bezig met de aanstaande scheiding of juist helemaal niet. Een relaxte vakantie wordt het in ieder geval niet. Shaw speelt de verschillende karakters overtuigend tegen elkaar uit met sterke dialogen. De tekenstijl is nogal klungelig, maar wat het meeste opvalt is dat hij niet stijlvast is: de personages zijn soms realistisch, dan weer schematisch of ronduit lelijk getekend. Ogen zijn soms heel secuur getekend (als het om het mooie meisje Kat gaat!), maar vaak zijn het lompe kogelgaten. Ook met leeftijdsverschillen heeft hij soms moeite: moeder Claire en dochter Jill zien er vaak even oud uit en baby Alex heeft vaak de bouw van een kleine volwassene. De gegroefde gezichten van oma en opa zijn juist weer erg treffend.

Jongste zoon Peter is de vreemde eend in de bijt met de kop en handen van Kermit de Kikker. Dat is niet zomaar gekkigheid: het heeft alles te maken met zijn zelfbeeld. Deze mix van realisme en fantasie werkt hier en daar flink vervreemdend en heeft hem een unieke vertelstijl bezorgd. In zijn ijver om elke gebeurtenis tot in het kleinste detail over te brengen voegt hij regelmatig woorden toe voor geluiden en bewegingen. Soms versterkt dat het beeld, maar vaak ook niet. Het veelvuldig bijschrijven van ‘open, dicht, rol, klap, wrijf, drink, klop, wiebel, waai, val’ leest na een paar honderd bladzijden als een te lang doorgevoerde gimmick. In een plaatje van Claire die een kadootje inpakt zien de woorden ‘inpak, inpak’ er nogal potsierlijk uit. Maar laat u niet door deze details afleiden: als verhalenverteller heeft hij zeker een meesterstuk afgeleverd. Hoopgevend is ook dat hij gaandeweg steeds beter gaat tekenen: het laatste deel ziet er beduidend beter uit. Dat belooft wat voor zijn volgende boek.

Een bodemloos bestaan (Bottomless bellybutton) - Dash Shaw
Oog & Blik - De Bezige Bij, €34,90
ISBN 9789054922681