Paris, Maarten Vande Wiele’s vorige strip (eigenlijk een bundeling van I Love Paris en I Hate Paris) werd alom onthaald als zijn beste werk tot nog toe. De vele vertalingen (vier op de dag van dit schrijven) zijn daar de getuigen van. Nu, dik twee jaar later verschijnt Monsieur Bermutier, een boek dat geheel andere oorden opzoekt, en sommige herbezoekt.

Monsieur Bermutier is een bewerking van vijf literaire kortverhalen van Guy de Maupassant. Let op: “literaire”, een goedgeplaatst en misschien commercieel overwogen woordje in de beschrijving op de achterkant van het boek. Dat de modale burger weet geen gewone strip te kopen maar een graphic novel. Gelogen is het echter niet. Dat het boek geen voer voor kinders is staat buiten kijf. Bermutier, het hoofdpersonage duh, wordt op de cover voorgesteld als een onderzoeksrechter die jaagt op oplichters, moordenaars en spoken. Je verwacht dan spannende detectiveverhalen met een onvoorspelbare twist op het einde. Het eerste van de vijf verhalen, moet ik toegeven, stelde daarin een beetje teleur. Een voorspelbare plot en een ontknoping een Scoobidoo-tekenfilm waardig. Ook het tweede verhaal leek tijdens de eerste lezing een beetje duf maar werd voorzien van een einde dat, net door de anticlimax, geen anticlimax is. Overtuigen doen de verhalen tot op dit punt niet.

De grafische kant doet dat echter wel. Vande Wiele was blijkbaar de vrij gevulde pagina’s en de hoekige tekenstijl van Paris beu want in dit album slaat hij resoluut een andere richting in. Dunne, spaarzame en gerichte inktlijnen worden overdekt met grillige kleurvlakken. De tekeningen lopen over van, net niet vloekende, kleuren en leveren zo de meest sferische beelden op die Vande Wiele ooit te boek stelde. Vande Wiele geeft zijn tekeningen plaats om te ademen. Als Paris misschien soms net iets teveel plaatjes per pagina had dan is Monsieur Bermutier daar de antipode van. Vande Wiele trekt zijn verhalen open met maximum vier prenten per pagina en met zeer veel enkele en dubbele pagina’s wijde spreads. En dan was daar, op het moment dat ik dacht dat dit boek me slechts visueel zou bekoren, het derde verhaal. Meer dan een zoektocht naar een schuldige is dit een zoektocht naar wat bepaalde mensen drijft. Meer precies zelfs: een zoektocht naar hoe ver de ijdelen en/of de hebberigen durfden te gaan. De plot is gestoeld op een idee dat het bloed koud door mijn aderen deed stromen.

Het vierde verhaal is een opnieuw grafisch zeer aantrekkelijke nachtelijke dwaaltocht door Parijs. Bermutier voorziet die van een poëtische voice-over. Het verhaal kent een open einde dat op dit moment weinigzeggend lijkt. En dan: VLAM! In het slotverhaal wordt de lezer door Vande Wiele koud (of droog?) gepakt. Zonder iets te willen verklappen kan ik u meegeven dat dit vijfde verhaal het hele universum van het boek op zijn kop zet. Zelfs het eerste verhaal, dat bij initiële lezing weinig origineel leek, kan nu in een geheel ander daglicht gezien worden. Als er al geen onverhoedse plottwists aan het einde van de eerste vier verhalen zaten, dan wordt dat volledig goedgemaakt door het vijfde verhaal. Men kan stellen dat Vande Wiele “slechts” een bewerking heeft gemaakt van het bronmateriaal van de Maupassant, maar na wat onderzoek werd me duidelijk dat Meneer Bermutier in de originele versies van deze vijf kortverhalen slechts in één verhaal het hoofdpersonage was. Het is dus Vande Wiele die hem tot hoofdpersoon van de vijf vertellingen heeft gebombardeerd en zo interessante correlaties en kruisverbanden heeft gecreëerd. Wat mij betreft bevestigt hij daarmee zijn status als auteur.

Peter Moerenhout schrijft strips, schrijft over strips en interviewt stripmakers. Hij schrijft ook nog andere dingen en maakt muziek. Ga gerust eens kijken op zijn blog. Het doet geen pijn.