Magisch-realisme, een term die bij vele mensen de haren ten berge doet rijzen. En soms zelfs terecht. Het is namelijk een vrij onbestemd genre dat, wanneer slecht beoefend, al snel uitmondt in lichtvoetige droomfantasieën die geen steek houden en zelden een greintje rode draad bevatten. Deze strip bedient zich van het magisch-realisme maar slaagt wonderwel in zijn opzet.

Deze hardcover is een bundeling van drie strips uit de beginperiode van Enki Bilal: “Het dorpje dat ging vliegen”, “Het schip van steen” en “De onbestaande stad”. In die tijd besefte hij nog dat hij vooral een tekenaar is en werkte hij samen met scenarist Pierre Christin. De drie verhalen in dit boek hebben allemaal dezelfde enigmatische en mysterieuze hoofdrolspeler. Geen Thorgal die het verhaal voortdrijft, maar een katalysator waarrond elk van de drie verhalen wordt opgebouwd. De echte hoofdrolspeler in deze verhalen is de gemeenschap.

Elk hoofdstuk draait rond een groep doorsnee mensen, simpele Jannen (en Jeanninen) met de pet. In het eerste deel is dat een dorp in één of ander bos dat door een corporatie half onteigend wordt, in het tweede deel gaat het om een vissersdorp dat plaats moet maken voor een toeristisch recreatiedomein en in het laatste verhaal gaat het over een groep arbeiders en hun gezinnen die zich afzetten tegen de rijke patroons van de fabrieken waarin ze werken. De thematiek zou u al duidelijk moeten zijn: sociale onrechtvaardigheid en het verzet van de kleine man tegen de grote, rijke boosdoener. Toch loopt Christin niet in de val van zwart en wit. Hij weet genoeg onnozelaars en onsympathieke personages aan beide kanten van zijn medaille te placeren om de nuance te bewaken.

In elk van de verhalen doet er zich plotsklaps een veelal onverklaard voorval voor dat de gemeenschap op stelten zet: het dorp gaat vliegen, de kluizenaar blijkt een echte tovenaar, de ideale stad van de toekomst verrijst uit de grond voor eenieder die zich daar wil vestigen. Kristin overdrijft de magie in zijn verhalen niet en houdt het meestal bij één realiteitsvervagende plottwist. De gevolgen van zijn spielerei zijn veel belangrijker. Aan de hand van de twist, die het normale, alledaagse leven ontwricht, ontleedt hij zijn personages. Zo worden de dynamieken die onze samenleving (spijtig genoeg) kenmerken duidelijk vanuit het innerlijk leven van de hoofdfiguren. Ik sta er steeds van te kijken als sommige mensen een bepaald werk “actueel” noemen en daar dan nog versteld van staan ook. “Amai, in Lord of the rings gaat het over oorlog en nu zijn er ook nog oorlogen.” Zoiets. Ik zal dus niet snel die kaart trekken. Elk verhaal met een beetje thematische diepgang blijft immers, totdat we over een jaar of tienduizend het punt van de gelijke samenleving voor alles en iedereen bereiken, altijd actueel. En toch durf ik stellen dat het laatste verhaal van de drie actueler is dan anderen. Met al die stakingen en de onrechtmatige verdeling van allerhande rijkdommen vandaag de dag komt deze hardcover op het juiste moment bovendrijven.

De uitgave is mooi verzorgd, zoals we dat gewend zijn van Casterman, en in deze bundeling zit ook een kortverhaal dat nooit eerder in albumvorm verscheen. U merkt dat ik het niet over Bilals tekenstijl heb. Veel valt daar niet over te zeggen. Dat zie ik als parate kennis. In deze strips zien we Bilal de aanloop inzetten om met een gigantische sprong over de hoofden van vele andere tekenaars een graai te doen naar genialiteit.

Meer recensies van Peter kunt u lezen op zijn blog.