Wilson is een typische Clowes-held: een eenzame ziel, onuitstaanbaar tactloos en egocentrisch. Veel klagen en nooit een poot uitsteken, dat type. Hij heeft ook geen duidelijk beroep en brengt zijn dagen door met lummelen en zijn medemens afkappen. Je wordt als lezer verleid met meningen die je kunt delen, over asobakken in het verkeer of de teloorgang van de kleine middenstander ten voordele van nare supermarkten bijvoorbeeld, maar dat wordt steeds afgestraft door Wilsons botte eigenwaan. Dit heeft een staccato tempo door de vertelvorm: Wilsons zoektocht naar zijn ex Pippi (die na hun scheiding in het leven heeft gezeten en van Wilson een dochter blijkt te hebben) wordt verteld in een-paginagrappen, die in een wisselende stijl zijn getekend. Soms is dat in Clowes' bekende stijve realisme, dan is Wilson een cartoonmannetje met een aardappelneus, wat een extra laagje ironie aanbrengt. Wellicht is Ivan Brunetti (Schizo, Misery loves Comedy) in dezen een invloed; deze auteur heeft zeer uitgebreid diverse krantenstripstijlen gepersifleerd. In 70 anecdotische flitsen beschrijft Clowes een flink aantal levensjaren van zijn 'held'. Hij belandt voor een tijd in de gevangenis en aan het eind is hij tot zijn verbijstering grootvader.

Louis-Ferdinand Céline schreef ooit dat de eenzaamheid hem nergens zo beklemmend was in Amerika; Clowes' werk valt hem bij. Zijn personages zijn zonder uitzondering ongelukkig, of ze dat nu aan zichzelf te danken hebben, zoals Wilson, of omdat ze niet opgewassen zijn tegen het leven, of domweg pech hebben gehad. Kilheid voert de boventoon: relaties zijn er vooral om de verpletterende leegte te ontvluchten. Zonder veel succes, mag daar aan worden toegevoegd. Veel 'gags' in Wilson zijn eerst grappig, dan tenenkrommend.
Het heeft lang geduurd voordat Clowes weer met een album kwam, zijn laatste, Ice Haven dateert van 2005. Hartproblemen en een carrière als scriptwriter in Hollywood leken erop te wijzen dat de auteur verloren was voor de strip. Dit album is een geslaagde terugkeer, zij het dat er toch iets van een herhalingsoefening in zit; Wilson is een doordruk van Clowes' eerdere creaties en grafisch lijkt de auteur ondanks de stijlwisselingen iets van zijn scherpte te hebben ingeleverd. Maar hiermee staat hij natuurlijk nog ver boven de middelmaat.

Daniel Clowes - Wilson
80 pag. kleur. De Bezige Bij / Oog & Blik
€19,90 ISBN 9789054922889

De Franse auteurs Mezzo (Pascal Mesemberg) en Michel Pirus verrasten vorig jaar met het verpletterende eerste deel van De Vliegenkoning. Vóórdat uitgeverij Sherpa het vervolg van dit drieluik uitbrengt, is er eerst dit verhaal Hold-up (oorspronkelijke titel: Les Désarmés), gemaakt tussen 1991 en 1993. Mezzo's tekenwerk heeft dezelfde grafische benadering als dat van Charles Burns, met messcherpe penseelstreken en veel zwart maar is iets minder vormvast dan in De Vliegenkoning. Het wemelt van de ongure boeventronies: smullen! Pirus smeedde een ingewikkeld en zwartgallig gangsterverhaal vol verrassende wendingen aaneen in de beste film noir-traditie, vakwerk kortom, dat in de strip zeldzaam genoemd mag worden.

Een Texaans stadje, jaren vijftig. De sfeer is zweterig en paranoïde. Een bende beraamt een grote bankoverval. Binnen deze bende heerst wantrouwen, en dat is volkomen terecht in dit cynische verhaal vol verraad en bedrog. Blocker, de plaatselijke sheriff, is volslagen corrupt (wat dacht u dan) en probeert ook een slaatje uit de hold-up te slaan en verstrekt vertrouwelijke informatie over de zwakke punten van de boerenleenbanken uit de streek. Zijn tipgever Clayton, miezerige gluurder, komt op het spoor van een eenzame crimineel, die eveneens van plan is een bank te overvallen, maar dit type is niet zo cool of ervaren als hij lijkt. Deze Jack keert na een tijd vol teleurstellingen terug naar zijn moeder, Angie, met wie hij vroeger een incestueuze relatie had. Het botert ook niet tussen Jack en zijn aan westernromantiek verslingerde jongere broer Tim, maar de broers zullen als de verwikkelingen op stoom komen gedwongen worden samen te werken.

De auteurs kennen hun (Franse en Amerikaanse) klassieken en weten er hun geheel eigen draai aan te geven. Waar voor je geld: strak gecomponeerd, filmisch, grafisch zeer verzorgd en schitterend ingekleurd. De overval zelf tenslotte loopt gierend uit de hand en levert een voor de lezer zeer bevredigend kogelballet op.

Mezzo (tekeningen) & Pirus (scenario): Hold-up.
Hardcover, 104 pagina's kleur, € 24,95 (speciale vakantie-introductieprijs tot 1 september, daarna € 29,95. ISBN 978-90-8988-015-4

Sommige kunstenaars produceren bérgen tekeningen in hun huis, zonder dat de buitenwacht daar iets van te zien krijgt. Zonde! Heel soms komt er een uitgever bij zo iemand langs en wordt dat fraais gepubliceerd. Bij uitgeverij Xtra verscheen in 2008 het verzamelboek Prefab en dit voorjaar Shuffle. Beide zijn heftige paperbacks met duizenden schetsen en schetsjes. Valt zo'n boek op je teen, dan blijf je dat lang voelen.

Serge Baeken (Turnhout, 1967) kan fantastisch tekenen. Zwierig, woest, trefzeker, zonder angst. Het maakt niet uit met welk materiaal: pen, stift, penseel, krijt en ook met de computer kan hij verdomd goed overweg. Zijn opdrachtgevers boffen maar met zijn inzetbaarheid als illustrator, want breed is zijn stijlengamma; rauw realisme, karikaturen, stadsgezichten, sciencefiction, funny animals, Baeken lijkt het allemaal zo uit zijn mouw te schudden. Werklustig is hij ook: Prefab bevat het duizelingwekkende aantal van 4444 tekeningen. Gegroefde koppen van bohémiens, aapjes, punks, cyborgs, pin-ups, katten, freaks, pornoplaatjes, draken, steden, ondefineerbare gedrochten, het is teveel om op te noemen maar allemaal met onstuitbaar tekenplezier gemaakt.

Daar moet de liefhebber wel van watertanden, denk je dan. En daar wringt het hem juist. Nee, niet omdat -platitude!- kunst altijd paarlen voor de zwijnen is, maar omdat dit twee artist's books zijn zoals je die kent van Grote Namen als Robert Crumb, Chris Ware of Jacques Tardi. Nu is Baeken beslist een groot tekenaar, maar nog geen Grote Naam en dus zijn er niet veel van die beoogde liefhebbers. Dat is een beetje zijn eigen schuld, want stripalbums waarmee je zo'n status bereikt, heeft hij nog niet gemaakt. Baekens bekroonde debuutalbum The NO Stories (Bries, 2005) hield een grote belofte in die nog niet is ingelost, want door een - zelf opgelegde- te korte productietijd heeft het iets onafs en de voor '08 en '09 aangekondigde albums Sugar, life of a cat en Death & The Girl (over de Oostenrijkse expressionist Egon Schiele) bevinden zich nog altijd in de embryonale fase. In plaats daarvan zijn er deze uitgaven van tamelijk lukraak verzameld tekenwerk, wat carrièretechnisch gezien het paard achter de wagen spannen genoemd mag worden.
Baekens productiviteit is in de eerste instantie verbijsterend, maar hij maakt met deze twee uitgaven bij nader inzien de indruk van een onervaren wielrenner die met zijn krachten smijt. Voor beide boeken is de keuze gemaakt het werk voor zichzelf te laten spreken. Echter, dat is een luxe die hij zich nog niet kan veroorloven. De geïnteresseerde liefhebber wil juist graag weten waarvoor die schetsjes zijn gemaakt: voor welke blad of gewoon voor de lol? Wat was de aanleiding of inspiratie bij al die levendige karakterstudies? De lezer moet het doen met de stoere achterflaptekst. Verder is er geen redactie gepleegd. Daarbij krijgt men zelfs van een genie ooit genoeg: Picasso blééf maar bezig met die eeuwige stieren en vrouwenkoppen met twee ogen aan één kant zoals bij een platvis. Zijn 4444 tekeningen dan altijd beter dan laten we zeggen vijfhonderd?
Juist een auteur die zo'n hoog grafisch niveau heeft weten te bereiken, zou daar mee aan de slag moeten voor onderwerpen die er toe doen. Klassieke albums maken. Beste Serge, maak dat boek over Egon Schiele nou eens, dat is een onderwerp dat erom schreeuwt verstript te worden!

Serge Baeken - Prefab 1 € 29,00 Uitgeverij Xtra 416 pag. ISBN 9789077766729
Shuffle: idem, ISBN 9789077766958