Na het begrip ‘martelporno’ kunnen we voortaan nu ook spreken over ‘martelpoëzie’. ‘Martel’ en ‘poëzie’ lijken twee begrippen die onverenigbaar zijn, maar wie het bij vlagen ondraaglijke Martyrs tot de sublieme slotscène toe uitzit, begrijpt waar ik het over heb.

Vanaf de heftige openingsscène, waarin een slachtoffer van ernstige mishandeling vijftien jaar later op bijzonder bloedige wijze wraak neemt op de vermeende daders en hun gezin, gaat de film in de vierde versnelling, om daarna regelmatig een onverwachte wending te nemen en van toon te veranderen. Ja, deze veelbesproken film ís uiterst gewelddadig, naargeestig, eng, onmenselijk en deprimerend, maar óók uiterst spannend, meeslepend, intelligent en in de laatste akte zelfs van een ongekende schoonheid. Meer over deze film vertellen is een doodzonde, u moet hem vooral zelf gaan zien. Laten we volstaan te zeggen dat de makers elementen uit Japanse horror, paranoiathrillers en seriemoordenaarsfilms succesvol tot een hoogstorigineel eindresultaat hebben weten te smeden; Martyrs, een titel die niet licht gekozen is, is een Hostel ver, ver voorbij.

Dante 01 Marc Caro was met Jean-Pierre Jeunet verantwoordelijk voor twee van de opmerkelijkste en populairste cultfilms van de vroege jaren ’90, Delicatessen en City of Lost Children. Jeunet ging solo (Alien Resurrection,Le fabuleux destin d'Amélie Poulain) en rond Caro werd het een beetje stil. Tot vorig jaar. Dante 01, dat draait in het kader van het sciencefictionprogramma van Imagine, vertelt het verhaal van het gelijknamige ruimtestation waar misdadige gekken opgeborgen worden. Een nieuwe patiënt aan boord veroorzaakt rimpels in de toch al niet zo rustige vijver. Niemand weet wie deze geheimzinnige reus is en waar hij vandaan komt; de een ziet in hem de messias, de ander vreest een bedreiging voor zijn leiderschap. Voor de gewetenloze wetenschapper in ‘criminele psychobiologie’ Elisa is hij slechts een van de vele proefkonijnen op wie ze haar nanotechnologische serum kan uitproberen.

In Dante 01 dragen alle karakters historische namen als Ceasar, Moloch, Lazarus en Buddha (die moordt uit ‘compassie’) en zijn de verschillende hoofdstukken ‘ringen’ genoemd; elke nieuwe ring brengt ons dichter bij de hel. Zoveel pretenties als Caro en co-scenarist Pierre Bordage hebben, zo opvallend weinig valt er te lachen in deze film. Zelfs oudgediende Dominique Pinion, anders altijd goed voor een komische noot, brengt met zijn rol van gevangenenleider Ceasar geen relativering. De film ziet er prachtig uit, de setdesign (met name de buitenopnamen van het ruimtestation) is hoogstorigineel, maar de loodzware film toont aan dat Caro zonder Jeunet op pijnlijke wijze faalt in het vertellen van een meeslepend verhaal met personages waar je om geeft. Ik had op een betere comeback gehoopt. En de Jezus-parabel in de slotscène, daar wil ik het al helemaal niet over hebben…