Ben Wheatley was vorig jaar met Kill List verantwoordelijk voor de festivalkneiter van dat IFFR. Dit jaar geldt de wet van de remmende voorsprong: je weet dat je van Sightseers geen Kill List 2 moet verwachten, maar toch stelt de film enigszins teleur. Het is oerdegelijke Britse comedy met enkele bloederige momenten. Het script is volgens de IFFR info van de hoofdrolspelers en ja, die zijn erg goed op elkaar ingespeeld: Chris de balorige geweldenaar, muurbloempje Tina en vooral Tina's superdominante moeder. En als parodie op de lulligheid van toerisme-in-eigen-land werkt Sightseers beslist. Voor wie geen genoeg kan krijgen van slapstick a la Bottom met extra nepbloed kan de film niet stuk, maar het is geen uitzonderlijke cinema.

Duidelijke titel, duidelijke film. Iedereen schmiert zich een slag in de rondte: agenten zijn superstoer, boeven kijken boos of gedragen zich als idioten (vooral als ze van hun handelswaar hebben gesnoven).
Chinese drugsbende vervoert een partij amfetaminen maar krijgt al snel problemen met de politie en een ontploft laboratorium. Kogelballetten en woeste achtervolgingen? Check. Onderling wantrouwen, verraad en paranoia? Check. Komische noot op z'n tijd? Check. De kleurrijkste personages zijn de doofstomme gangsterbroers en de gearresteerde spijtoptant Timmy Choi die op z'n minst vijfvoudig dubbelspel lijkt te spelen.

Balabanovs films gaan vaak over het vermogen van het Russische volk om alle malheur lijdzaam te ondergaan, maar hier is iedereen het beu. Een muzikant, een 'bandiet' die in de openingsscène zonder met zijn ogen te knipperen vier mensen neerknalt, zijn oude vader, zijn makker en een jong hoertje dat ze onderweg oppikken, allemaal gaan ze naar een mythische plek, waar 'het geluk' op ze wacht in een verlaten kerkje. Dat klinkt als volks bijgeloof en dat is het natuurlijk ook, maar dat maakt het niet minder waar! Zeker in het jaar 2012, waarin de wereld volgens de Maya-kalender dient te vergaan, heb je weinig te verliezen.

Het reisgezelschap is tamelijk kleurrijk; nadat iedereen voorgesteld is, wordt Me Too ronduit surrealistisch. Naast de tandem cynisme-esoterie is daar ook die typische zwarte humor. Het gelukbrengende kerkje bevindt zich in een gebied waar een eeuwige nucleaire winter heerst, maar vrouwen kunnen er alleen zonder kleren komen. De jonge prostituee laat zich er niet door weerhouden. Balabanov zelf is ook te zien in een kleine bijrol(!) Niet zo gewelddadig als bijvoorbeeld Cargo 200 of Brat 2, maar daarom niet minder meeslepend. En een goede road movie gaat vergezeld van fijne muziek; zo ook hier.

Pinochet moest in 1988 afstand doen van de absolute macht na een referendum. We volgen de de reclamejongen, ooit gevlucht naar de VS maar dan weer terug in Chili, die door het linkse kamp werd ingehuurd om hun campagne vorm te geven. De uitslag is bekend, dus de aandacht is verlegd - naast de propagandatruuks die werden in gezet - naar zijn prive-leven: hij probeert zijn ex-vrouw weer voor zich te winnen, maar daarvoor is het te laat. Geen wonder dat hij niet in de feestvreugde zal delen. Als reconstructie is No adequaat (de eerste computerspelletjes, de eerste magnetron, lullige jaren-80-kapsels) maar het politieke kat-en-muisspel laat je niet op het puntje van je stoel zitten door de wat afstandelijke regie. De scène waarin de huishoudster Pinochets zware jongens het hoofd biedt, is wat dat betreft een (te) zeldzaam spannend moment.

Alexey, een sappelende pizzakoerier op het platteland vindt per toeval een SIM-kaart die leidt tot een klus voor een huurmoordenaar in Moskou. Met het geld zou hij een levensreddende operatie voor zijn zieke vader kunnen betalen. De vraag 'wat zou jij doen?' komt echter niet zo snel op, want hij heeft nog wat besognes waar we lang naar kunnen raden. Zijn ondergeacteerde rol weerspiegelt dan ook de gevoelsarme omgeving waarin Alexey zich beweegt. Goed opletten dus voor wie zijn beweegredenen te weten wil komen. De landerige sfeer zit toch regelmatig wat in de weg van wat een echt geslaagd psychologisch drama had kunnen zijn.

Vierluik gefilmd in het Portugese stadje Guimarães, dat vorig jaar tot Europese Culturele Hoofdstad was uitgeroepen. Kaurismäki maakte een cartooneske schets van een onsuccesvolle restauranthouder; stijlvol zoals altijd, maar kort. Het tweede deel is surrealistisch: een gekweld kijkende zwarte oude man en een levend standbeeld in een lift. Statisch en slaapverwekkend. Dan volgt een documentair deel over de plaatselijke fabriek, nu gesloten. Ex-werknemers vertellen over hun harde bestaan, maar lezen dit helaas van de autocue af, wat het tot een geforceerde spreekbeurt maakt. We sluiten af met een korte, flauwe grap over de toeristen die Guimarães elk jaar aandoen.

De nooit opgeloste moordaanslag op de Zweedse premier Olof Palme in 1986 (over wie in een andere film op dit IFFR, Call Girl , een ranzig boekje wordt opengedaan) is hier een zaak voor detective Roland Hassel. Een fictieve speurder, welteverstaan. De Zweedse Derrick, zeg maar. We zien hem en zijn al even bejaarde collega's de omstandigheden reconstrueren. Inderdaad, dat gebeurt met een tergend slakkengangetje. Naar oude afleveringen van Derrick kijk je ook alleen maar als je écht niets anders te doen hebt.

In How to describe a cloud zien we een jonge Chinese vrouw en haar vanwege een tumor blind geworden moeder, die beweert over een zesde zintuig te beschikken. Liling is hippe dingen gaan studeren in Taipeh, terwijl haar broer achterbleef op het eiland om voor de moeder te zorgen. De animositeit tussen hen is dan ook vanzelfsprekend.
Films hebben over het algemeen een vervelende afkeer van wetenschap (prettige uitzondering op dit IFFR is het curieuze GFP Bunny )
Vanwege ons diepgewortelde frankensteincomplex legt de wetenschappelijke visie het steevast af tegen het 'spirituele'. Voeg daarbij het thema van de (berouwvolle) terugkeer naar het platteland en je zet je als kijker schrap, maar het valt allemaal wonderwel mee. De jonge regisseur geldt als een opkomend talent en dat is niet voor niets: alles is opvallend fijnzinnig in beeld gebracht zonder grote gebaren. Het gevreesde conflict tussen skepsis en bijgeloof blijft uit. Zowel de betonnen stad als de ruige kust zien er prachtig uit en het acteertempo wordt nergens te stroperig. Toch had er meer gemaakt kunnen worden van de schuchter ontluikende relatie tussen Liling en Chen, een middelbare sciencefictionillustrator(!) die zich met biofictie bezighoudt. Beide personages waren er interessant genoeg voor geweest. De film is naar verluidt voor zeer weinig geld gemaakt, waardoor je het abrupte en onbevredigende einde wel door de vingers wil zien.

Een frisse duik in het criminele milieu van Kopenhagen. De noord-westelijke wijk, om precies te zijn. De anders zo rustige grootstad werd enige jaren geleden opgeschrikt door een serie brute afrekeningen, dus de inspiratie lag voor het oprapen. Het verhaal over een jonge inbreker die opklimt door grotere klussen aan te nemen voor een plaatselijke gangsterbaas is natuurlijk overbekend. Het gaat een tijdje goed totdat hij een fout begaat en in een knoedel van problemen raakt. Maar het is bij Michael Noer in zeer vakkundige handen! We kenden hem al van het snoeiharde gevangenisdrama R , een van de grote verrassingen van het IFFR in 2010. Ook met Nordvest verveel je je door de meesterlijke montage en de intense vertolkingen geen moment.

Burmees smokkelaarsduo haalt een partij amfetamine op in de bergen om die in Bangkok te gaan verkopen. Met het geld willen ze de zus van een van hen terug uit de prostitutie kopen. Het gaat niet zo erg best; de bazen uit het milieu vertrouwen de kwaliteit niet zo. Poor Folk biedt een aardig inkijkje en is op documentaire wijze gefilmd. Behoorlijk low budget ook, met het gerommel van de wind in de microfoon in enkele buitenscenes. En verder? Kogelballetten en woeste achtervolgingen? Nee, men verplaatst zich met rustig voorttuffende brommertjes. Corrupte politiechef, de eerlijke agent die gedwarsboomd wordt? Geen politie in zicht. Onderling wantrouwen, verraad en paranoia? Nee, slechts langdradige gesprekken over geld, met - het is tenslotte Aziatische cinema - heel veel sigaretten. Sympathieke film, maar niet goed genoeg.

Maandagavond is de afsluiting van Mind The Gap Nights, geheel gewijd aan een van de opvallendste verschijningen binnen de Rotterdamse popscene: Harry Merry. In de Maasstad geniet de in geen enkel vakje te stoppen multi-instrumentalist een stevige cult-aanhang, maar met de rest van Nederland wil het nog niet zo vlotten, Europese en Amerikaanse tours ten spijt. Met zijn oudmodische kapsel, matrozenpak en bizarre songs is Harry Merry natuurlijk te excentriek, te outsider-ig voor Matthijs van Nieuwkerk & Co, maar wellicht niet voor u.

Om 21:20 is de eerste vertoning van Here is Harry Merry(40 min.), een filmportret door Joke Olthaar
22:00 Q&A Harry en Joke door Peter Fengler
22:15 Here is Harry Merry (reprise)
En om 23:00 Harry Merry live

Voor de gekste inzendingen kijkt men op het IFFR naar de Japanse titels en ja hoor, we hebben hier een Asperger-meisje dat obsessief onderzoek doet naar genetische eigenschappen. De film opent met het ontleden van een kikker. Later moeten de hamster en de goudvis er aan geloven en zelfs ook haar eigen moeder. Mama is nogal een zeurkous en verslaafd aan cosmetische chirurgie, dus erg vinden we het niet. Een andere opmerkelijke verschijning is de zwaar gepiercete eigenares van een tattooshop. Kloon-experimenten, lichtgevende dieren, autisme, schoolpesterijen, DNA, identiteit, virtualiteit en body modifications worden bijeengegooid tot een smakelijk hapje. Met een verrassend toetje, want het wicht blijkt allengs haar onderzoek een stuk serieuzer uit te voeren dan Dr. Frankenstein of de Rael-sekte, die hier ook terloops aan bod komt.

Puffend en steunend worstelt een walrus van een kerel zich door een incoherent verhaal waarin ook een doofstomme zoon en een gekidnapte fotografe rondlopen. Het openingsshot van de rug van de amechtige dikkerd, bezaaid met tevreden bloedzuigers is veelbelovend. Na vijf minuten zakt de film voorgoed in.

Een Roemeens jongetje dat van huis wegloopt, dat klinkt als een onvervalste tranentrekker, maar sentimenteel wordt deze film verrassend genoeg niet. De Matei uit de titel heeft het moeilijk (hij wordt opgevoed door zijn hardhandige grootvader, zijn ouders zijn afwezig, school is vervelend) maar hij is zeker geen domme jongen die simpelweg niet wil deugen: hij heeft een passie voor biologie en weet alles van insecten. Als hij op zijn zwerftocht inbreekt in een natuurkundig museum leidt dat tot een hoopgevende wending.

Vrouw kruipt uit een op zijn dak liggende auto en blijft de volgende 90 minuten in een Nederlands-Hongaars niemandsland tussen leven en dood dwalen. Op zich een bekend filmisch gegeven, maar een fluisterende voice-over legt het ons nog eens voor de zekerheid uit: 'Ben ik dood? Ik bevind me in een gebied tussen leven en dood'. Verder gebeurt er niet zoveel, maar wát er gebeurt, wordt ook door diezelfde fluisterende voice-over beschreven. Op een gortdroge manier, niet een poëtische - waardoor de laatste kans op een enkel waarderingssterretje verkeken is.

Nazi-zombies, het was een tof idee. En in 2004 was er een toffe trailer, waar Zone 5300 over berichtte: Worst Case Scenario. Het had ook een toffe film moeten worden, maar die zou in Hollywood in "development hell" vastlopen. Intussen ging het Noorse Dead Snow aan de haal met het idee van de ondode nazi's. Maar tekenaar-regisseur Richard Raaphorst is een volhouder: hij herschreef de actie naar een het decor van het oostfront van WW II en schetste de meest uitzinnige monsters die een Nederlandse filmmaker ooit maakte.
De eerste helft van Frankenstein's Army lijkt - verrassend genoeg - meer op een serieuze oorlogsfilm dan de splatterorgie die je zou verwachten. Ook vreemd: het gebruik van de hand-held camera die normaal voor een documentaire-achtig realisme moet zorgen, werkt hier juist vervreemdend; we hebben het immers over de jaren veertig. Maar goed, een troepje Russische soldaten is op pad gestuurd om een geheim nazi-laboratorium binnen te dringen. Eenmaal binnen komt het met de splatterorgie ruimschoots in orde. De monsters die het abattoir bewaken zijn natuurlijk kolderiek van ontwerp, maar zorgen niettemin regelmatig voor geslaagde schrikmomenten - en dat is knap.
En Dr. Frankenstein? Die heeft een hoogst orginele methode ontwikkeld om het conflict tussen nazisme en communisme op te lossen.

Quasi-documentaire over een commune van neo-hippies die met een provocatief soort porno-performance geld willen inzamelen voor het tropisch regenwoud. Ja, er wordt aandoenlijk gefilosofeerd over vrijheid en expliciet geneukt voor de camera. Reuze alternatief allemaal, maar ze zijn ook wel erg overtuigd van het eigen gelijk. Als een soort NGO reist het gezelschap af naar het Amazonegebied. Echter, het uur der waarheid zal een koude douche blijken als de groep oog in oog staat met de Indios wier belangen ze menen te behartigen, want die hebben een heel concreet probleem: armoede. Wat moeten ze met de vage seksuele moraal van zo'n stel aangewaaide welvaartskinderen?

Kaspar Hauser blijft een fascinerend geval van een wolfskind: opgegroeid in een afgesloten ruimte zonder menselijk contact, met als enig speelgoed een houten paardje. Deze film probeert even weinig impulsen te genereren als Hausers jeugd en dat lukt. Nul sterren.

Naschrift: ik had het kunnen weten. Op het IFFR van vorig jaar was er ook al zo'n Kaspar Hauser film. D'oh!

Call Girl is een uitstekende reconstructie van Zweden in de jaren 70 met precies de juiste art direction en muziek. Lang haar, wijde pijpen, vinylplaatjes, kolossale telefoonhoorns. En er wordt door iedereen aan een stuk door gepaft. Maar met zo'n titel is dit uiteraard geen gezellige retrofilm over de Toppop-jaren, maar een zakelijk gefilmde paranoiathriller over een doofpotaffaire met twee explosieve elementen: minderjarige hoertjes en ministers. Saillant detail: Olof Palme was op een gegeven moment op de hoogte, maar wilde eerst de verkiezingen winnen en kon geen schandalen gebruiken.
Iris is veertien als ze in een tehuis wordt geplaatst, waar ze blijft weglopen. Vrij eenvoudig belandt ze in het web van Dagmar Glans, een gewiekste hoerenmadam met hooggeplaatste klanten (een uitstekende rol van Pernille August). Een eerlijke politieman komt op het spoor van de vunzigheden, maar krijgt al snel een collega die hem dwarsboomt omdat de SAPO, de Zweedse geheime dienst, alles onder de pet wil houden.
De stijl van Call Girl is opvallend wars van sentiment, maar reken maar dat wie tegen het landsbelang in gaat, vermorzeld zal worden. Ook in de sociaaldemocratische heilstaat Zweden.

Chileens smokkelaarskwartet haalt een partij vloeibare cocaine op in buurland Bolivie, maar krijgt al snel problemen met de politie en een rivaliserende bende uit Peru. Het viertal is kleurrijk genoeg om slecht met elkaar te kunnen opschieten: een oude guerillero met kanker, de zoon van een belangrijke gangsterbazin in de nor, een gewezen beul van Pinochet en uiteraard de undercover-agent. Verder zijn alle benodigdheden voor een gedegen gangsterfilm voor handen. Kogelballetten en woeste achtervolgingen? Check. Corrupte politiechef? Check. De slimme agente die gedwarsboomd wordt? Check. Onderling wantrouwen, verraad en paranoia? Check.

Toch een waarschuwing aan de liefhebbers van het genre: het betreft een soort pilot (in twee delen van elk een uur) voor een langere tv serie, een onaf verhaal dus. Met een knoert van een cliffhanger voor de kiezen sta je weer buiten.

Yorick van Wageningen zet een imposante penoze-klootzak neer, Eric Schreurs heeft zichtbaar plezier in zijn (verder niet relevante) bijrolletje, de fotografie is schitterend en ach, eigenlijk sluit ik me gewoon aan bij de lovende kritieken. Toch was de strip beter: de verplaatsing van de handeling van de Randstad naar Dokkum voelde daarin logischer. Ook de stoplap van de paranormale gaven van maar liefst twee hoofdpersonen zit enigszins in de weg bij de verfilming.

Ooit was het ondenkbaar om je IFFR te beginnen met een zombiefilm, maar de aaibaarheidsfactor van de rondwandelende doden is inmiddels dusdanig toegenomen dat het in 2013 zomaar kan. Geen geweldadigheden hier; Halley is een typische, trage arthousefilm over een eenzame kerel zonder eigenschappen. Je vraagt je af of er een groot verschil is met hoe hij tijdens zijn leven was. Een suf baantje in de beveiliging, thuis kijkt hij tv en poetst het servies. Dat hij in staat van ontbinding verkeert, weet hij nog aardig te camoufleren voor zijn omgeving, maar de kijker wordt getrakteerd op smerige close ups van maden die met een pincetje uit de huid worden getrokken en meer van dat fraais. Hoe en waar onze man is overleden en belangrijker nog: waarom hij niet echt dood gaat, blijft - u raadt het - vaag. De duistere ambient drones maakten wat dat betreft (hoewel ik een liefhebber ben) weinig goed aan het voorspelbare scenario: is masturberen een verstandig idee als je in staat van ontbinding verkeert? Juist.

Traag en zeer sfeervol gefilmde pastorale oorlogsanekdote uit Wit-Rusland. Er gebeurt niet zoveel en men dient zeker geen heroïsche vuurgevechten te verwachten, maar de talrijke aandachtige close-up-beelden van handen, ook al doen ze nog zoiets onschuldigs als aardappelen schillen, verwijzen naar schuldkwesties. Zoals bekend werden vele Oost-Europese dorpen gemangeld tussen de nazi's en het rode leger; zo ook hier. Een man wordt ter verantwoording geroepen vanwege collaboratie met de Duitsers. Is het terecht? Gaandeweg krijgt hij door zijn goudeerlijke opstelling iets van de Man der Smarten, maar dat stoort niet in het minst. Mooie film met inhoud.
[Eerder gezien op het Love & Anarchy-filmfestival in Helsinki]