Omdat ik regisseur Peter Strickland heb geïnterviewd, heb ik Berberian Sound Studio twee keer gezien. En dan wordt bevestigd wat ik de eerste keer óók al vond: dit is een heel bijzondere film. Ik moet het dan ook oneens zijn met het oordeel van collega Marinus de Ruiter: het is wat mij betreft één van de hoogtepunten van dit IFFR. De film zit vol kleine details en grapjes de oplettende kijker, zoals de geluidsbanden met de mantelklok die de aan heimwee lijdende Gilderoy afdraait, en de onbedoelde woordgrapjes in de brieven van zijn moeder (‘I hope you’re coping allright with the food down there’).

Strickland besloot om regisseur te worden na het zien (en hóren) van Eraserhead, en het is dan ook niet verwonderlijk dat BSS - meer nog dan het een ode is aan de Italiaanse giallo - de sfeer ademt van het werk van David Lynch (er is natuurlijk wel een directe lijn te trekken van bijvoorbeeld Dario Argento’s Suspiria naar de droomwerelden van Lynch). Voor wie hem op het festival gemist heeft: de film zal eind april uitgebracht worden in de Nederlandse filmhuizen. Het interview met Strickland kunt tezijnertijd in Zone lezen.

De bouwpraktijken in India doen aan China denken, niet alleen vanwege het rücksichtsloze tempo maar ook vanwege de corruptie waarmee ze vaak gepaard gaan. Het verklaart de titel van de thriller Shanghai, over de vervolging van een groep activisten die zich verzet tegen nieuwbouw voor een multinational in een Indiase provinciestad. Na een verdacht verkeersongeluk belandt hun leider op de intensive care.

De Chinese kunstenaar en architect Ai Weiwei, dit jaar jurylid bij de Tiger Awards, herkent zich ongetwijfeld in de Indiase speelfilm. Zelf moest hij een ingrijpende operatie ondergaan als gevolg van een confrontatie met de Chinese politie, die zijn onderzoek naar bouwschandalen dwarsboomde. Hij legde het vast in de onthutsende documentaire Disturbing The Peace, te zien op het YouTube-kanaal van IFFR.

Ai Weiwei wordt ernstig beperkt in zijn vrijheid door de Chinese overheid, waardoor hij via Skype moet communiceren met de overige juryleden in Rotterdam. Scenariste Urmi Juvekar van Shanghai kan gelukkig nog wel gewoon op het filmfestival aanwezig zijn. Met regisseur Dibakar Banerjee schreef ze een script dat losjes gebaseerd is op de Griekse roman Z, in 1969 verfilmd door Costa-Gavras.

Waar Juvekar zich vooral tegen verzet is de laconieke houding van het volk als het gaat om misstanden. 'It's normal to be corrupt', constateert ze tijdens de Q&A na afloop van de film. Terwijl gedupeerden in angst en wanhoop leven halen anderen hun schouders op. Een hopeloze situatie? 'Of course we have Bollywood so there is a lot of hope', sneert ze.

In plaats van zich te verzetten tegen de verblindende propagandamachine van Bollywood hebben de makers van Shanghai er handig gebruik van gemaakt. Beroemde Indiase acteurs zijn steeds meer op zoek naar uitdagende rollen die Bollywood niet kan bieden en daarom werken ze graag met regisseurs als Banerjee, ook al krijgen ze daarvoor minder geld.

Met Shanghai wil Banerjee laten zien wat corruptie op menselijk niveau aanricht. Dat de film een allerminst originele vorm heeft en het niveau van een doorsnee-thriller niet overstijgt is waarschijnlijk bewust: de regisseur wil vooral veel mensen bereiken met zijn boodschap en dat is een nobele ambitie.

Toen in Battle Royale (Kinji Fukasaku, 2000) Japanse scholieren ertoe werden aangezet elkaar te vermoorden, leidde dit even originele als gruwelijke gegeven tot een hoge publiekswaardering en een instant cultstatus. Misschien word ik oud, maar wat toen leuk en spannend was, is in Lesson of the Evil van Takashi Miike vooral naar en zinloos. Eigenlijk is vooral het eerste deel erg sterk, waarin de populaire leraar Seiji Hasumi (Hideaki Itô) langzaamaan ontmaskerd wordt als een manipulatieve, gewetenloze massamoordenaar. Waneer de façade scheurt, is er geen reden meer om zich in te houden en moordt hij in een sequentie van drie kwartier (!) tijdens de voorbereidingen van een Halloween-feestje nagenoeg de hele school uit. We zien elk slachtoffer één voor één vallen, en nee, er zit er niet één bij die dat verdiend heeft. Miike houdt van extremen: als hij een lichte film maakt, maakt hij die extreem licht, als hij een gewelddadige film maakt is die extreem gewelddadig. Ditmaal heeft de sympathieke regisseur zijn hand danig overspeeld - elke vorm van ironie ontbreekt. Als aan het einde van de film een handjevol scholieren het tóch overleefd heeft, lichten de woorden ‘To be continued’ op. Dat u het maar weet.