Jean Claude Van Damme speelt zichzelf, en doet dit beter dan vriend of vijand voor mogelijk hielden. Spannend en hilarisch vanwege het schrandere script, dat perfect het midden houdt tussen het blockbustergenre dat Van Damme tot een knokbegrip maakte en de Waalse tragikomedie á la Aaltra of Eldorado. Te veel verraden gaan we hier niet doen.

Typisch Belgisch: zoals je in België gewoon met je ouders op café kunt gaan, zo doen JCVD's pa en ma ook een rolletje.

Dos en la vereda van Lisandro Alonso is Spaanstalig en niet ondertiteld. Que pasa? Zeer weinig, zo te zien. Het duurt gelukkig ook slechts 3 minuten. Incoherence van Bong Joon-Ho (van Zone 5300 favorieten Memories of Murder en The Host!) is een vileine, hilarische afstudeerfilm over drie 'nette heren' die ondeugende dingen doen zoals in het park poepen, de krantenjongen pesten en blootblaadjes lezen. Shinya Tsukamoto's Phantom of the regular Size en The Adventure of Denchu Kozo tenslotte zijn aandoenlijke voorstudies voor zijn doorbraakfilm Tetsuo en leuk vergelijkingsmateriaal voor de Tsukamoto-adept, maar vanwege het hoge cosplay-gehalte toch te melig om achter elkaar te zien. Tsukamoto moest zijn hofcomponist Chu Ishikawa nog tegenkomen, ook dat scheelt.

Twee vroege mockumentary's films van Ulrich Seidl, uit 1980 en '82. De kromme-tenen-factor van 's mans latere werk (Tierische Liebe, Hundstage) is al volop ontwikkeld. De eerste film, Einsvierzig is een portret van dwergen (altijd goed voor ongemakkelijke humor), de tweede, Der Ball een portret van provinciale, vroegoude tieners die zich opdoffen voor het jaarlijkse bal en helemaal loos gaan op de vogeltjesdans, de extended remix van de vogeltjesdans en de marathonmix van de vogeltjesdans.

Regisseur Liechti slaagt met vlag en wimpel waar zovelen in halfbakken, pretentieuze onzin zouden stranden. Dit is een kunstzinnige film zonder acteurs over een levensmoede man die zich op een afgelegen plek doel doodhongert en pas maanden later, geheel gemummificeerd, wordt gevonden. Een voiceover bindt de filmbeelden aaneen met een dagboekverslag, waarin de man zijn lichamelijke verval en verwachtingen over de dood bijhoudt. Wat we zien bestaat slechts uit beelden van een natgeregend bos, insecten en dennennaalden op doorzichtig plastic en enkele flarden van wat mogelijk herinneringen van de man zijn, of hallucinaties. De regisseur koos er compromisloos voor om zijn film puur op de esthetiek van deze beelden te bouwen. Deze zijn van een wonderlijke schoonheid. Zo afstotelijk als Exhausted (zie elders op dit weblog de recensies hierover) wil zijn, zo fijnzinnig is deze The Sound of Insects. Er gebeurt niets, maar het wordt geen seconde saai. Of zelfs deprimerend. Wat de man tot deze langzame dood dreef wordt niet uitgelegd, maar op een gelaten manier toch voelbaar: de overtuiging niet in dit leven thuis te horen. Je hebt op den duur het gevoel naast hem in zijn zelfgemaakte hutje in dat natgeregende bos te liggen. Dichtbij en ongrijpbaar.

Musa, een pijnlijk verlegen muezzin (degene die voorgaat in het gebed in de moskee) wordt verliefd op zijn buurvrouw, Clara, een half-Italiaanse katholieke vrouw die vastbesloten is non te worden. Een behoorlijk kansloze missie dus en nee, een vlotte vertelling wordt het bepaald niet. Wel zijn er wat verwikkelingen rond de criminele broer van Musa en een boekhandelaar die een geheimzinnige band met Clara lijkt te hebben. En er zijn spaarzame grappige speldeprikjes, zoals het moment waarop de brave muezzin per vergissing de rozenkrans van de buuv tijdens het gebed hanteert (titel!) maar de lucht loopt er halverwege al uit in deze toch niet onsympathieke film. Het probleem is dat geen van de drie hoofdpersonages veel interessants in huis lijkt te hebben: dan maal je als kijker ook niet zozeer om hun relaties.

Thaise horror in de trashy jaren'80 splatter-traditie*), die mank gaat aan stapels flashbacks en erger nog: flashbacks in flashbacks. De eerste doden vallen al voordat de belangrijkste personages echt zijn voorgesteld. Het is, kortom, een rommelige vertelling over een familie die de dode moeder (want door de minnares van pa behekst en vergiftigd) weer tot leven wil wekken. Het zal misschien in de Thaise folklore passen om de heks in kwestie bruut te curetteren en uitgerekend haar lichaam te gebruiken om de ziel van mama in te laten dalen, maar verstandig kan dat natuurlijk nooit wezen. Het gaat dus niet geheel volgens plan en de heks neemt op haar beurt uitgebreid wraak in een rondje martelporno. Aan een voorbijvarende boeddhistische monnik is de ondankbare taak gegeven te verklaren dat dit toch echt niet de manier is om met elkaar om te gaan.

*) Hilarisch trash-moment bij de openingstitels: hoewel dit volgens het programmaboekje om Art of the Devil deel 3 gaat, verschijnt er tussen de Thaise karakters een knoeperd van een 2.

De titel is zo'n typisch Japanse, beetje roestige woordspeling, die model staat voor deze Monty Python-achtige verzameling sketches van ruim een dozijn verschillende regisseurs. Niet alles is even grappig en regelmatig wordt het melig of zelfs volstrekt onbegrijpelijk, maar er zit genoeg gekkigheid bij om drie waarderingssterretjes in de wacht te slepen in deze parodie op de bombast van de Olympische Spelen. Mamaslingeren, 'samourai'-brullen, sumo voor 97 meter hoge robots en het brancer, ofwel het schoen-wegschoppen-vanaf-de schommel zijn enkele van de tien geselecteerde episodes (de oorspronkelijke versie telt er 15 en duurt ruim drie uur). Leuke vreemde eend in de bijt voor wie even geen zin heeft in zwaar engagement of bloedvergieten.

Twee dulle grieten zorgen voor een vrolijk avondje laptop-pop in Lantaren. Het is een lekker chaotische set van tamelijk ver doorgekookte samplestructuren, afgewisseld met malle liedjes. Waarschijnlijk hebben de dames hun conservatoriumdiploma netjes gehaald om er vervolgens de kattenbak mee schoon te maken. De live videoprojectie is wat dilletantistisch en de verhoopte zugabe blijft uit, maar dat mag de pret niet drukken.

NB: Moga-Bo, de tweede act niet gezien.

Tsjechische film over een bangige, met zijn homoseksualiteit worstelende leraar die een betrekking neemt in een boerendorp. De door het leven getekende boerin Marie vindt hem een stuk interessanter dan de drankorgels die het mannenaanbod in het dorp bepalen, maar hij wordt verliefd op haar lastige puberzoon Lada, die op zijn beurt zijn ambitieuze vriendinnetje kwijtraakt. Dit klinkt als een recept voor een flauwe klucht vol stereotype homo's en boeren, maar A Country Teacher is tot nu toe de aangenaamste verrassing van dit IFFR vanwege het zeer goed afgewogen scenario (van de regisseur zelf), het aangename verteltempo en de sterke vertolkingen. De personages zijn stuk voor stuk geloofwaardig, die als echte mensen hun goede en zwakke kanten hebben. Marie is een sterke vrouw, maar als het haar allemaal teveel wordt, kan ook zij niet van de fles afblijven en sterft er een kalf door haar onoplettendheid. Een film die je in je hart sluit door zijn bescheidenheid en oog voor detail. Waar men in Amerikaanse films zijn problemen uiteindelijk met een zekere mate van heroiek te boven komt, staat hier de menselijke maat centraal. De acteurs zijn allemaal goed en ook niet te mooi: het gegroefde smoelwerk van Zuzana Bydzovska (Marie) is onvergetelijk.

Leipe koppies tekenen kan Rafael Badilla als de beste, laat hij nog maar eens zien in Galerie Viakunst, gelegen in de Karel Doormanstraat. Handgeschilderde variaties op posters van cultfilms zoals Eraserhead of Reservoir Dogs voor belachelijke prijzen die een opgewekt humeur geven. Uit te checken halverwege schouwburg en Cinerama.

Het surrealisme is dood en films die hedentendage het predikaat 'surrealistisch' meekrijgen, zijn opvallend vaak saai en traag als een kerkdienst. Komt het doordat filmmakers surrealistische schilderijen in het achterhoofd hebben? Ook deze rolprent is in dit bedje ziek. Man ontmoet vrouw op een verlaten kerkhof. Zij is alleen op de wereld, vertelt ze. In scene twee geeft hij haar dictee over planten en vergiften, ongeveer een kwartier lang. Hierna begint hij plechtstatig kiekjes van haar kut te maken: een soort Sex voor de Buch voor intellectuelen. Zucht.

Snoeiharde, retespannende seriemoordenaarsfilm met meer onverwachte plotwendingen dan je met een stok kunt aanwijzen. In Korea kan het nog, anno 2009! Jung-Ho, een ex-detective, nu pooier, ziet zijn meisjes een voor een door de concurrentie opgekocht worden. Althans, dat denkt hij aanvankelijk. De moordenaar is al snel bekend en gearresteerd, maar daarmee is de spanning allerminst verdwenen, want daar is ook de immer blunderende politiemacht (een bekend Koreaans fenomeen sinds Memories Of Murder). Naast alle geldzorgen en kwetsuren heeft Jung-Ho nog te kampen met een aanzienlijk schuldcomplex aan gezien hij Jin-Mi, een van zijn trouwe hoertjes recht in de armen van de moordenaar stuurde en dus een en ander uit te leggen heeft aan haar dochtertje. Heftige emoties, komische uitglijers, veel bloederig hamerzwaaien en zoals gezegd volstrekt incompetente agenten. De burgemeester van Seoul krijgt poep in zijn gezicht van een boze burger.

Ongecompliceerd maar indringend portret van een uitgerangeerde goochelaar/fakir in een smoezelige Singaporese kroeg. Vet als een sumoworstelaar, door vrouw verlaten en zwaar aan de drank, lijkt er geen hoop meer voor Francis. Zijn zoon moet zichzelf opvoeden terwijl pa in een plens kots zijn roes uitslaapt. De goochelaar probeert het, geplaagd door schuldgevoelens, tenslotte nog een keer, en zal hierbij zeer ver gaan. De fakirstunts zijn in niets verhullende close-ups gefilmd: glas kauwen, vuurspuwen, spietsen en nog meer wegkijkertjes, het is allemaal authentiek (letterlijk dicht op de huid dus), wat voorkomt dat de ontroering teveel afglijdt naar sentimentaliteit.

Een zekere magie kan deze ansichtkaartenvoorstelling uit Quebec niet ontzegd worden; archiefbeelden hebben dat nu eenmaal. De beeldrijm waarmee alles aan elkaar gebreid wordt maakt er helaas al snel een slaapverwekkend lesje aardrijkskunde van.

Er is er altijd wel een film bij die er slechts op uit is de meest geharde kijker uit te dagen met pure wanstaltigheid. Dit jaar is dat dit Koreaanse zelfkantportret van een pooier en zijn hoer in een desolate industriële hel. Geen middel wordt in de kast gelaten om duidelijk te maken dat het leven zwaar kut is: waanzin, doelloosheid, zelfverminking, seks met dieren en een expliciete miskraam. In een grove korrel gefilmd uiteraard. 128 minuten kunnen lang duren, heel erg lang.

De talkshowwijsheid dat de cirkel van geweld, zowel binnen als buiten het gezin, lastig te doorbreken is, wordt er hier hardhandig in geklopt. Goed gemaakt zelfkantportret dat echter iets te lang duurt en nogal wat voorspelbare kantjes heeft: de blanke pit in de ruwe bolster, en de dood die loert op de laatste dag voor je pensioen. De spoedcursus Koreaans vuilbekken zal menig kijker er aan doen denken de kat bij thuiskomst Sheba voor te zetten.

Superieure oenigheid waar onze (Waalse, met name) zuiderburen patent op lijken te hebben. Eenzame dikkerd gaat een eindje rijden met een junkie die bij hem probeerde in te breken. (Hela, dat gebeurde ook al in Tokyo Sonata!) Ze gaan zijn ouders opzoeken in een precies even trieste als grappige roadmovie met fijne muziek, gekke ontmoetingen en geloofwaardige rollen.

Het genre stuntelende amateurgangsters op zijn IJslands, het had grappig kunnen zijn maar komt geen moment van de grond. Onhandige boeven moeten toch enigszins op boeven lijken om je disbelief te kunnen suspenden, maar de held, David, vanwege zijn geringe gestalte door zijn gabbers 'de hobbit' genoemd, zien we nog niet eens belletje trekken. De enige die de wazige regie weet te doorbreken, is Michael Imperioli, die een klein maar effectief rolletje als Amerikaanse gangster doet.

Sullige jongeman bezoekt zijn demente grootvader in het tehuis, ziet op een ansichtkaart een bloeiende kersenboom en gaat per taxi op zoek naar de boom. De chauffeur doet raar.
Spuuglelijk gefilmd en pijnlijk onleuke humor.

Japnoise, het bestaat al sinds eind jaren '70. Otomo Yoshihide, een bekende exponent van het genre, komt uit de freejazzhoek. Kikoe is zeer slecht gemonteerd: niet bij naam genoemde experts worden vaak midden in een zin weggeknipt en van de performanceregistraties blijft ook niets over. ('Deconstructivistisch', leer je op de kunstacademie) Verder veel hermetisch gemijmer over morsdode avantgardisten zoals Andre Breton en Pierre Schaeffer. Pretentieuze rationalisaties waarmee de kenner zich mag feliciteren. En dat terwijl je er ook gewoon voor uit kunt komen dat je graag mag pieptoetknorren.

Een biopic over een gewelddadige bajesklant kan een interessante film opleveren. Voeg daarbij de verpletterende Pusher-trilogie die de regisseur op eerdere afleveringen van het IFFR tot Zone 5300-favoriet maakte. Bij vlagen doet Bronson (echte naam: Michael Petersen) denken aan Mark Brandon 'Chopper' Read en de kille Engelse gevangenis aan Clockwork Orange, maar helaas: Bronson is een oninteressante persoonlijkheid. Hij wil gewoon knokken, that's it. Dus wordt hij steeds harder gestraft. Maar hij wil naar verluidt na 34 jaar in de bak nog steeds maar een ding: knokken.

'Geef mijn broertje terug, stomme geest!' Het script past op een rijstkorrel, maar de bonte stoet geesten en aanverwante mormels (het verdronken wicht uit de Ringu-cyclus heeft een opvallende cameo) biedt een vrolijk intermezzo tussen alle drama waar zoveel kunstfilms op het IFFR het van moeten hebben. Mooie kleuren.

Vlotte, sympatieke genrefilm die enkele onuitroeibare filmclichés (de smeris die op zijn laatste shift het loodje legt) voldoende weet te compenseren met een slot waarin alle losse eindjes alsnog op hun plaats vallen, en niet in het minst: enkele bizarre zelfmoordscènes. Op de schoolmeisjes wordt niet bezuinigd (zeven meiskes die met de vlechtjes aan elkaar geknoopt van een flatgebouw springen, dat is een beeld om niet gauw te vergeten) in de jacht op de geest van een seriemoordenaar. Rule #1 opent met een vuurgevecht tussen deze en een rechtschapen platte pet, die hem met de hulp van de geest van het laatste slachtoffer weet uit te schakelen. Platte pet wordt, nog herstellende van zijn schotwonden, overgeplaatst naar een shabby X-Files kantoortje, waar hij van zijn drankzuchtige parner Regel#1 leert: het wemelt van de geesten, maar hou het stil, anders valt de maatschappij in wanorde uit elkaar. En ja, als er een film is die Hungry Ghosts in de aanbieding heeft is het deze wel, want bezetenheid wordt hier als een soort vampirisme voorgeschoteld, wat een spannend spelletje wie-is-de-mol oplevert. Zoals de Hongkongse traditie voorschrijft gebeurt het troubleshooten met gewone vuurwapens.

1917. Jonge dokter wordt op het Russische platteland in het diepe geworpen. Onder primitieve omstandigheden moet hij amputaties en andere bloederige operaties uitvoeren en kinderen ter wereld brengen. Hiervoor moet hij toch af en toe even het medisch handboek ter hand nemen. En het potje morfine, dat helpt ook tegen de zenuwen. Seks, intriges, wodka, bloed en revolutie en -troika hier, troika daar- zelfs een dollemansrit per slee achtervolgd door wolven, alles is voor handen en schitterend authentiek gestyleerd. De morfineverslaving van de veelbelovende jonge arts leidt uiteindelijk naar de hoofdstad, waar de communisten de baas zijn gaan spelen, en naar een gewelddadig en buitengewoon sardonisch slotakkoord. Maar dat zal niet verbazen, van de maker van de inktzwarte komedies Of Freaks and Men en Cargo 200.

Crisis in Japan: papa raakt zijn (goede) baan kwijt en verzwijgt dit uit de vanzelfsprekende schaamtegevoelens voor zijn gezin en doet alsof hij nog steeds elke dag hard werkt op kantoor. De oudste zoon neemt uit balorigheid dienst in het Amerikaanse leger en de jongste (getalenteerde) zoon pikt geld om stiekem pianolessen te nemen. Mama tenslotte, gaat op stap met een inbreker(!) na manlief bij de gaarkeuken te hebben betrapt. Tokyo Sonata is een prima onderkoelde tragikomedie over de economische crisis, die als een aardschok de vanouds zo rigide sociale regels losrammelt. Aan de ene kant is er de hilarische scène waarin de jongste zoon op zeer doeltreffende wijze rebelleert tegen zijn vervelende leraar, aan de andere kant is er de zelfmoord van een van papa's lotgenoten. Het resultaat van de pianolessen tenslotte, is troostrijk.

Traag portret van twee Mexicaanse (uiteraard illegale) dagloners in het zuiden van de VS. De scenes waarin ze langs de weg wachten op werk, doen denken aan het indringende El Norte (Gregory Nava, 1983). Deze getergde proletariërs lopen met een riot gun rond, dus die zal ook gebruikt worden, weet de kijker. Vooral als de Bastardos inbreken bij een alleenstaande moeder in Suburbia. Wat als een fraai sfeerportret van klassentegenstellingen begint, wordt vanaf dan nodeloos opgerekt met lange scènes met veel onderkoeld dreigen en freebasen. Een minimaal plot kan spannend uitpakken, maar op den duur ook ergernis opwekken.

Volker Widmer, RAF-lid en na 22 lange jaren im Knast weer een vrij man, komt ondanks alle paranoide undercover-maatregelen van zijn overgebleven kameraden, oog in oog met de dochter van een van zijn slachtoffers, Valerie, die bereid is heel ver te gaan om wraak te kunnen nemen. De plot is een fijn uitgewerkt, zij het een tikje voorspelbaar weefsel en de vertolkingen zijn behoorlijk intens. Zoals de RAF in feite een indirect gevolg van het onverwerkte oorlogsverleden (de halfslachtige denazificering wekte de woede van de studenten in de jaren '60), zo gaat Schattenwelt over de verkniptheid van de overlevenden van de Loden Jaren van de RAF.
De kleurenbalans is bijna geheel naar zwart/wit geschoven, ongeveer zoals in de hoofden van de personages. Dat kan natuurlijk alleen maar tot nieuwe trauma's leiden. Ook bij onschuldige voorbijgangers.

Het gegeven dat de Russen met Yuri Gagarin de 'race for space' wisten te winnen, wekt bij het kijken (er vanuitgaand dat hier een realistisch beeld wordt gegeven) verbazing. We zien aspirant-kosmonauten trainen op een desolate vlakte in Kazakstan, 1961. Modder zover het oog reikt. Iedereen is grieperig en brengt de tijd door met door de modder lummelen en Tsjechov citeren. Uiteraard is alle techniek gammel en verroest. Onze held, de dokter die verantwoordelijk is voor de tests, voelt zich helemaal niet senang, want zijn beide ouders kwamen om in de Gulag en nu moet hij zich kapot werken voor het nieuwste prestigeproject van de Sovjet Unie. Ja, af en toe gaat er iets mis met de tests en sneuvelt er een kosmonaut. Dit alles zorgt voor knallende hoofdpijn en een haperend hart. Een race is het kortom allerminst, landerigheid en verveling alom.