Deze ode aan de horrorfilms van Hammer en Amicus is een plezier voor de kenners, maar aan de reacties in de zaal te horen, niet alleen voor hen. De toon wordt gezet met de sfeervolle, klassieke openingscredits; de voortekenen zijn gunstig en het moet wel gek lopen als deze film zijn belofte niet nakomt. Kijk! Daar duikt de naam van Angus Scrimm op, die naam (nou ja, naam) maakte als The Tall Man in de Phantasm-films van Don Coscarelli (die overigens een vierde deel op stapel heeft staan, maar dat terzijde). Ron ‘Hellboy’ Perlman, ook nooit verkeerd. En hoewel de aanwezigheid van regisseur/acteur Larry Fessenden even het ergste doet vermoeden (kan iemand zich The Last Winter op het IFFR nog voor de geest halen? Brrr!), is hij alleen vóór de camera aanwezig als grafrover Willie Grimes, en dan is hij stukken beter te genieten. Willie heeft een hulpje, Arthur, en in hem herkennen we Lost-acteur Dominic Monaghan.

Willie en Arthur zijn in hun eigen woorden ‘happy-go-lucky’ grafschenners, héél anders dan die gevreesde Murphy’s, waar ze nogal wat problemen mee hebben. En de doden, die zijn ook een beetje onrustig. Zo weet zelfs een kind dat je een lijk dat búíten een kerkhof ligt begraven, met knoflook om de nek en een staak door het hart, beter kunt laten liggen. Zoniet onze helden. De scènes die volgen op het opgraven van dát lijk zullen, net zoals het ‘bevroren lijk, nog lang heugen. En ooit een bange, walgende zombie gezien? Dít is uw kans!

I Sell The Dead, losjes gebaseerd op het korte verhaal The Bodysnatchers van R.L. Stevenson en de de legende van Burke en Hare, is met zichtbaar plezier en een (onzichtbaar) laag budget gemaakt door SFX-specialist McQuaid. Sfeervol, humoristisch en met een fraaie stripestethiek; een aanrader.

Service was een van de meest veelbesproken films in Cannes, aldus programmeur Gertjan Zuilhof, die hem aankondigt, maar dat zegt misschien meer over Cannes dan over de film. Toegegeven, de film kent behoorlijk expliciete seksscènes en een voyeuristische camera die vaak erg ongemakkelijk dicht op de huid van de acteurs kruipt, maar als je de shockvalue wegdenkt verschilt de film in weinig van andere Filippijnse sociale drama’s uit de afgelopen jaren; maar misschien is dat slechts in mijn (westerse) beleving. Over die shockvalue, of zo u wilt rauwe realiteit, zal het publiek straks vermoedelijk nog wel wat vragen stellen, want de regisseur zwerft ergens op het festival rond en zal na afloop een Q&A doen.
Maar eerst de film dus.

De familie Pineda heeft de grootste moeite om hun pornobioscoop draaiende te houden, dus verleent het personeel extra hand-en-spandiensten in de tot darkroom omgetoverde bioscoopzaal. Ondanks alle uitspattingen die daar plaatsvinden, met name tussen mannen, kent men op het seksuele vlak toch grenzen: de geit die in het donker opduikt wordt fluks door de klandizie de zaal uitgejaagd. De film heeft een soort humor die authentiek aanvoelt, en de professionele cast houdt ons mooi voor de gek met hun naturelle spel: het is alsof de camera het leven zelf filmt, zonder script, zonder opsmuk. De prijs voor het smerigste toilet gaat alvast naar deze film. Extra punten voor de vertaler, die enkele filmposters titels meegeeft als Seedling, Frolic In The Water en Young Screwpine (geen idee wat dat laatste betekent). Ook pure poëzie: de tekst BAMAL PUMASOK, die ergens op een deur stta geschreven en zoiet s betkent als ‘geen toegang’.

De film is afgelopen. Ik heb enigszins moeten vechten tegen de slaap, maar ben benieuwd naar wat regisseur Brillante Mendoza te vertellen heeft. Niet veel, naar blijkt, want Medoza zwerft helemaal niet rond op het IFFR, maar is uiteindelijk gelokaliseerd in Manilla en zal overmorgen pas hier arriveren.

1917. Jonge dokter wordt op het Russische platteland in het diepe geworpen. Onder primitieve omstandigheden moet hij amputaties en andere bloederige operaties uitvoeren en kinderen ter wereld brengen. Hiervoor moet hij toch af en toe even het medisch handboek ter hand nemen. En het potje morfine, dat helpt ook tegen de zenuwen. Seks, intriges, wodka, bloed en revolutie en -troika hier, troika daar- zelfs een dollemansrit per slee achtervolgd door wolven, alles is voor handen en schitterend authentiek gestyleerd. De morfineverslaving van de veelbelovende jonge arts leidt uiteindelijk naar de hoofdstad, waar de communisten de baas zijn gaan spelen, en naar een gewelddadig en buitengewoon sardonisch slotakkoord. Maar dat zal niet verbazen, van de maker van de inktzwarte komedies Of Freaks and Men en Cargo 200.

Crisis in Japan: papa raakt zijn (goede) baan kwijt en verzwijgt dit uit de vanzelfsprekende schaamtegevoelens voor zijn gezin en doet alsof hij nog steeds elke dag hard werkt op kantoor. De oudste zoon neemt uit balorigheid dienst in het Amerikaanse leger en de jongste (getalenteerde) zoon pikt geld om stiekem pianolessen te nemen. Mama tenslotte, gaat op stap met een inbreker(!) na manlief bij de gaarkeuken te hebben betrapt. Tokyo Sonata is een prima onderkoelde tragikomedie over de economische crisis, die als een aardschok de vanouds zo rigide sociale regels losrammelt. Aan de ene kant is er de hilarische scène waarin de jongste zoon op zeer doeltreffende wijze rebelleert tegen zijn vervelende leraar, aan de andere kant is er de zelfmoord van een van papa's lotgenoten. Het resultaat van de pianolessen tenslotte, is troostrijk.

Omdat een of andere eikel heeft verzonnen dat je alleen met een bioscoopkaartje bij de feesten naar binnen mag, heb ik het afgelopen halfuur van mijn leven verneukt aan een Russische zeikfilm over Tarkovsky. En dat terwijl ik al het vermoeden heb dat er niet heel veel tijd meer voor me over is in dit leven. Gelukkig zat er naast me een aantrekkelijk meisje dat halverwege de film met me begon te flirten. Het was alleen jammer dat de man naast haar de hele tijd boos mijn kant op keek. En net toen ik hem op zijn bek wilde slaan zei, ‘Wat moet je met mijn dochter, eikel?’

Zodat ik mijn keel eens goed schraapte en zo duidelijk mogelijk antwoordde, ‘Ik ga haar straks mee naar de wc sleuren en eens een goede beurt geven.’

‘Maar ik ben pas dertien,’ piepte het meisje.

‘Niks mee te maken,’ antwoordde ik. ‘Je hebt het er zelf naar gemaakt!’

En het was nog gelukt ook, als ik niet uit de bioscoopzaal was gegooid tenminste. Omdat ik te luidruchtig was. In de strenge vrouw die mij met haar arm de zaal uit loodste herkende ik nog net de oud-rector van mijn middelbare school. Die werkte als vrijwilligster op het festival.

‘Mevrouw van Dijk,’ zei ik enthousiast. ‘Wat zijn de dingen heerlijk hetzelfde gebleven, hè? Vroeger gooide u me er ook altijd uit.’

Maar ze zag me niet direct in het zwakke licht. Tot ze zich realiseerde dat die stem van de ex-leerling kwam die -op een vrolijke donderdagmiddag ergens in April- in haar gezicht onder had staan spugen, just for the fun of it...

‘Tom van Doorn,’ siste ze. ‘Ik dacht dat we van je verlost zouden zijn.’

‘Hey, dat zei mijn opa ook na de mislukte euthanasie.’

Mevrouw van Dijk is degene die mijn schoolcarrière in de kiem gesmoord heeft. Behalve dat idiote leesbrillengezicht van haar kan ik me vooral nog herinneren dat ze uit haar bek stonk. En niet zo’n klein beetje ook. Als je uit de klas werd gestuurd en tegenover haar moest gaan zitten in haar kantoor kwam de geur van verrotte eieren, vermengd met die van tenenkaas en schimmel vanzelf je kant op waaien. Dan werd je er net zo lief niet uitgestuurd. Het ergste was het als ze een arm om je schouder legde. Om je te troosten. Dat kutwijf.

__________

Die klote middelbare school! Het is toch verschrikkelijk dat je de beste jaren van je leven tussen de gevangenisbunkers van een klaslokaal doorbrengt? Want bij mij is het daarna echt alleen maar naar beneden gegaan... Het ergste was het als je een uur tegenover de bibliotheekmoeder moest gaan zitten. Om zogenaamd over je zonden na te denken- en ik had verassend veel zonden begaan voor een kind. Die bibliotheekmoeders hadden daar op school ook geen ene reet te doen omdat niemand het in zijn hoofd haalde ooit een boek te lezen. En ik denk dat ze toen gewoon gedacht hebben dat ze die ouwe wijven dan maar als oppas moesten gaan gebruiken.

Tijdens die overblijfuurtjes fantaseerde ik altijd maar een beetje over neuken. Want op mijn vijftiende had ik nog niet zo heel veel briljante gedachten -een stuk of zes in totaal geloof ik, waarvan er vier over seks gingen, 1 over de verzamelde werken van Elvis Presley, en de laatste over het ontstaan van de wereld (later bleek Darwin dat van mij geplagieerd te hebben). Dat kwam waarschijnlijk omdat ik net had leren rukken. Zelf denk ik dat masturbatie het meest waardevolle is dat een mens in zijn leven kan ontdekken. Er zijn mensen die geloven in wereldvrede of reïncarnatie: ik geloof er heilig in dat men alles uit zijn lul moet halen dat er in zit. Daarom pleit ik er ook voor de middelbare scholen per jaar 1 dag te openen, de leraar doet op een banaan voor hoe de penis het beste bevredigd kan worden. En de rest van het jaar moet er dan thuis op worden geoefend. Want geen enkele universiteitsgraad is pragmatischer dan de wetenschap dat je op elk onmogelijk moment van de dag eens ernstige homoseksuele incest met jezelf kan gaan plegen. Zodoende ben ik tussen 17 april en 24 juli van het schooljaar 2001/2002 toch minimaal 136 keer over Sophie -het lekkerste wijf van school- heengegaan. Terwijl ik al die tijd maar 1 keertje ‘hallo’ tegen haar gezegd heb, en toen dacht ik dat het iemand anders was.

In die tijd hield ik een pornocollectie bij waar je nu ook niet warm of koud meer van word. Pielerig uitgeknipte fotootjes uit damescatalogi. Waardoor mijn moeder op een dag aan mij vroeg of ik ook echt van plan was iets uit de Victoria Secret-gids te bestellen... Inmiddels heb ik een gezamenlijke gangbang van travestieten, dwergen en een verdwaald schaap nodig om nog de moeite te nemen überhaupt naar het scherm te kijken als ik porno opzet. Ik denk dat de geschiedenis van mijn pornografie typerend is voor mijn leven. Het enige dat nog hetzelfde is gebleven is dat ik het meestal zelf ben die aan mijn pik zit te rukken. Omdat je aan die wijven echt niks belangrijks over kunt laten...

__________

Buiten regende het nog steeds. Omdat er iemand binnen de organisatie grappig had willen zijn stond er voor Schouwburgplein een rij met Tuktuks, regelrecht overgevlogen uit India. Op de zijkant hadden ze geschreven, ‘Stap in, Tijger!’

‘Nee!’ schreeuwde ik, tegen niemand in het bijzonder. ‘Ik weiger voor lul te staan in die derde-wereld Fuckfuck's van je! Dan blijf ik hier liever in die pleurisregen staan!’ Wat ook zo was, en na een kwartier was ik volledig verzopen en koud. En het was al donker geworden ook.

__________

Ik heb Robert van Raffe ontmoet. Hij ziet eruit als een halve nicht, maar zelf verzekerde ie me dat ie al heel lang een vriendin heeft. Dat is dan blijkbaar wat monogamie met je doet...

We stonden met zijn tweeën aan een tafel in de Schouwburg. Hij liet een paar tekeningen zien die hij van het festival gemaakt heeft. Een zieke geest, dat herken ik gelijk. Want achter dat gladde uiterlijk zit vast een woest monster verscholen. Iemand die het leuk vind katten te martelen, of zo.

Toen ik net was begonnen aan mijn vierde glas whisky schoof een vriend van hem aan. Ook al zo’n tyfushomo. Hij heette Heiko of Haiko of Haiku of zoiets. (Welke idioot geeft zijn kind nu een naam die hij voor iedereen moet spellen?) Heiko ziet er een beetje uit als een Nazi die op wintersport is geweest. Blonde haren en een gebruind gezicht blakend van gezondheid. Ik mag dat soort mensen niet...

En dus begon ik Robert met een potlood in zijn arm te prikken.

‘Ik waarschuw je, ik heb bruine band Jiujitsu,’ zei Robert geïrriteerd.

‘En ik heb een potlood dat ik in je oog steek als je iets probeert.’

Naast me begon Heiko zich wat ongemakkelijk te voelen.

‘Ik heb toch laatst een goed boek gelezen,’ zei ie om de spanning te breken.

‘Welk?’ vroeg Robert. Hij leek me het soort man dat goed is in het veinzen van interesse. Maar omdat ik dat niet kan zei ik snel, ‘Niemand geeft ene reet om je leeslijstje, Heiko of Seiko of hoe de fuck je ook heet.’

‘Ik heet Heiko.’

‘Nou, wees er maar trots op.’

‘Dat ben ik toevallig ook, want-’ maar hij stopte halverwege omdat ik een ijsklontje dat ik had ingeslikt met een teug whisky tegen zijn voorhoofd spuugde.

Het ijsklontje landde op de tafel en begon onmiddellijk te smelten.

‘Mag ik wat zeggen?’ zei Robert. ‘Want het is interessant dat-’

Ook hem brak ik snel af. ‘Kun je niet gewoon heel even je bek houden? Niemand luistert voor zijn plezier naar een volwassen man die stripjes inkleurt als beroep.’

‘Hij is toevallig wel een groot kunstenaar,’ sputterde Heiko tegen.

‘Vind je dat echt?’ vroeg ik geïnteresseerd.

‘Natuurlijk niet,’ zei ie lachend. ‘Hij is een fucking striptekenaar.’

__________

In de spiegel voor de wc deed ik mijn zonnebril omlaag en werd onmiddellijk verblind door de felle tl-verlichting die er brandde. In het kunstlicht werd elk puistje en rimpeltje nog eens goed geaccentueerd. Alsof er iets voor mijn neus was ontploft. Zwarte wallen waar ooit ogen zaten, een baard die net te lang was om nonchalant te zijn. Over de stereo op de wc klonk Abba. Het was lekker schijten op die kutmuziek. Ik maakte het me gemakkelijk, ging er eens even goed voor zitten. Omdat het wc-papier op was moest ik me wel afvegen met de striptekening die Robert me had laten zien. Hij zal toch nog wel een kopie hebben? dacht ik. Of moet ik hem weer mee nemen? Maar ik had er net met mijn reet een bruine streep over getrokken dus dat leek me niet zo handig.

Toen ik uit mijn hokje kwam stond Heiko in een urinoir te pissen. Hij was blijkbaar zo’n nerveuze teringlijer die niet kon zeiken als er iemand achter hem stond, want hij knoopte gelijk zijn broek dicht toen ie me zag.

‘Ik ken jou ergens van,’ zei ie.

‘Oh ja?’

‘Maar ik weet niet meer precies waarvan.’

Toen werd het stil.

Na bijna een hele minuut zei ik, ‘Nou dat was weer een geweldig leuk gesprek, maar ik ga er vandoor.’

Bij het verlaten van de wc’s zag ik nog net hoe ie zijn broek weer open knoopte en verder ging met pissen.

Traag portret van twee Mexicaanse (uiteraard illegale) dagloners in het zuiden van de VS. De scenes waarin ze langs de weg wachten op werk, doen denken aan het indringende El Norte (Gregory Nava, 1983). Deze getergde proletariërs lopen met een riot gun rond, dus die zal ook gebruikt worden, weet de kijker. Vooral als de Bastardos inbreken bij een alleenstaande moeder in Suburbia. Wat als een fraai sfeerportret van klassentegenstellingen begint, wordt vanaf dan nodeloos opgerekt met lange scènes met veel onderkoeld dreigen en freebasen. Een minimaal plot kan spannend uitpakken, maar op den duur ook ergernis opwekken.

Volker Widmer, RAF-lid en na 22 lange jaren im Knast weer een vrij man, komt ondanks alle paranoide undercover-maatregelen van zijn overgebleven kameraden, oog in oog met de dochter van een van zijn slachtoffers, Valerie, die bereid is heel ver te gaan om wraak te kunnen nemen. De plot is een fijn uitgewerkt, zij het een tikje voorspelbaar weefsel en de vertolkingen zijn behoorlijk intens. Zoals de RAF in feite een indirect gevolg van het onverwerkte oorlogsverleden (de halfslachtige denazificering wekte de woede van de studenten in de jaren '60), zo gaat Schattenwelt over de verkniptheid van de overlevenden van de Loden Jaren van de RAF.
De kleurenbalans is bijna geheel naar zwart/wit geschoven, ongeveer zoals in de hoofden van de personages. Dat kan natuurlijk alleen maar tot nieuwe trauma's leiden. Ook bij onschuldige voorbijgangers.

Het gegeven dat de Russen met Yuri Gagarin de 'race for space' wisten te winnen, wekt bij het kijken (er vanuitgaand dat hier een realistisch beeld wordt gegeven) verbazing. We zien aspirant-kosmonauten trainen op een desolate vlakte in Kazakstan, 1961. Modder zover het oog reikt. Iedereen is grieperig en brengt de tijd door met door de modder lummelen en Tsjechov citeren. Uiteraard is alle techniek gammel en verroest. Onze held, de dokter die verantwoordelijk is voor de tests, voelt zich helemaal niet senang, want zijn beide ouders kwamen om in de Gulag en nu moet hij zich kapot werken voor het nieuwste prestigeproject van de Sovjet Unie. Ja, af en toe gaat er iets mis met de tests en sneuvelt er een kosmonaut. Dit alles zorgt voor knallende hoofdpijn en een haperend hart. Een race is het kortom allerminst, landerigheid en verveling alom.

In sneltreinvaart neemt Mark Hartley ons mee door de geschiedenis van de Australische genrefilm van eind jaren ’60 tot ergens in de jaren ’80. Ozploitation in geuren en kleuren, vooral veel rood. Want nepbloed, daar wisten ze wel raad mee. Australië had nauwelijks een filmcultuur, tot de hippies en avonturiers besloten een typisch Australische versie te maken van wat in de VS al bestond: grensverleggende experimenten met carchasers, vechtende motorbendes, gillende naakte vrouwen, monsters (killer kangaroos!), softporno, kung fu en bijlzwaaiende psychopaten. De voor Italië en de VS exotisch aandoende setting en doldwaze scenario’s werden een internationaal succes. Een fontein van kots (denk aan Little Britain), dat was ook voor de vrijgevochten Amerikanen sensationeel. Plots had Australië een succesvol exportproduct! Maar daar was niet iedereen blij mee. De goede naam van Australië stond op het spel, volgens een hier aan het woord gelaten criticus. Deze compilatie van 100 propvolle minuten trash culture had prima gepast in een ‘Nacht van de wansmaak’. Het stuntwerk is legendarisch te noemen, zo gevaarlijk dat sommigen het niet overleefden. Met motor en al van een hoge klif in zee springen? Waarom niet? Met een truck door een huis heen rijden, met een actrice op de eerste verdieping? Moet kunnen.
De wel erg korte snippers interview met acteurs, critici en regisseurs geven een goed beeld van de scene destijds. Acteurs lieten zich in de fik steken, actrices gingen close up uit de kleren, maar rijk werden ze er niet van. Not Quite Hollywood is een vermakelijke achtbaan van spectaculaire stunts, charmant stuntelende acteurs, een straalbezopen Dennis Hopper en monsters van papiermaché. Let op de piepjonge Nicole Kidman. Quentin Tarantino prijst door de hele documentaire heen zijn favoriete films aan en voorziet een comeback van het genre, met als voorbeeld de populaire Saw-serie.