Een film die met een strip begint: dat kan alleen maar een goed teken zijn, toch? In het geval van Earthbound wel. De strip vertelt de achtergrondgeschiedenis van Jace, alias Joe, de laatste nazaat van het koninklijke geslacht op de planeet Zalaxon, dat gevlucht is voor een kwaadaardige bezettingsmacht en zich nu schuilhoudt op planeet Aarde. Dat vertelt zijn vader hem althans vlak voordat hij sterft, wanneer Joe elf is. Vijftien jaar later is Joe een brildragende en schuchtere sciencefictionnerd, zonder enige ervaring met de liefde, omdat de kans dat hij een vrouw ontmoet die compatibel is met hem nagenoeg nihil is. Dat verandert natuurlijk op slag als de schattige Maria zijn leven binnenwandelt.

Als u nu aan Superman moet denken: dat kan kloppen. Al is dat niet de enige referentie aan popcultuur in Earthbound, want de film zit vol met zulke geestige verwijzingen. Zoals Joe’s hamster met de gedenkwaardige naam Ham Solo III en de bountyhunters die Joe achtervolgen en regelrecht uit The Matrix afkomstig lijken. De vertolking van Joe door Rafe Spall (Prometheus, Hot Fuzz) is bovendien hartverwarmend, zoals hij laveert tussen ontwapenend nerdy en Hugh Grant-achtig charmant. Jenn Murray ondergaat als Maria een soortgelijke metamorfose: van muizig meisje naar lieftallige heldin met werkelijk oogstrelende outfits. En ook David Morrissey (Doctor Who, ‘The Governor’ in The Walking Dead) levert weer een bijzonder aangename prestatie af als Joe’s vader Bill, die zijn zoon met zo’n beladen erfenis heeft opgezadeld en hem de hele film in hologramvorm van adviezen blijft voorzien. Of zitten hij en die erfenis alleen maar in Joe’s hoofd?

De film slaagt er feilloos in om je voortdurend op het verkeerde been te houden, dankzij het slimme scenario dat door alle acteurs consequent droogkomisch wordt uitgevoerd. Dat alles maakt van Earthbound een alleszins verrukkelijke sciencefictioncomedy die alleen maar geslaagde grappen bevat en wat mij betreft een van de leukste films van het Imagine is.

Possession, dat draait in het House of Psychotic Women-onderdeel, begint als een drama over het stukgelopen huwelijk van Mark (Sam Neill) en Anna (Isabelle Adjani). Als Mark terugkeert van een nogal geheimzinnige zakenreis wil Anna van hem scheiden, zonder dat ze wil uitleggen waarom. Mark raakt bezeten van de gedachte dat zijn vrouw een minnaar heeft. Die blijkt ze inderdaad te hebben, al weet deze Heinrich ook niet waarom ze zich zo vreemd gedraagt. In de reeks heftig in beeld gebrachte scenes rondom de uitzinnig psychotische en moordzuchtige Anna die volgt, wordt vervolgens duidelijk dat er nóg een minnaar in het spel is - al heeft het bloederige en slijmerige wormachtige wezen waarmee ze het bed deelt weinig menselijks.

Sinds 1981, het jaar waarin Andrzej Zulawski Possession maakte, heeft de film een indrukwekkende reputatie opgedaan als dé arthousefilm die iedereen moet zien. Daarom lieten we de schattige Koreaanse film A Werewolf Boy, die tegelijkertijd draaide, ervoor schieten. Bleek dat even een vergissing. Zelden zag ik een film die zó zwaar overschat is als deze. Vooruit, Isabelle Adjani is prachtig, ook als hysterica die wittig slijm en bloed spuwt. Maar verder dacht ik elke tien minuten: ik snap er geen fuck van - oh wacht, ik snap het bijná - oh nee, toch niet. Alle acteurs maken zich op pijnlijke wijze schuldig aan overacting, en dat moet bij een acteur als Sam Neill wel aan de regisseur te wijten zijn. Waanzin demonstreren door Adjani kleren luid gillend in de ijskast te laten stoppen: come on!. Mag het wat minder?

De film bevat een aantal motieven, zoals dat van de doppelgänger, die op zichzelf fascinerend zijn maar als los zand aan elkaar hangen. Zulawski betracht coherentie door verhaalelementen symbolisch met elkaar te verbinden, zoals de roze sokken van de man met wie Mark tijdens zijn zakenreis contact moest leggen en die na bijna twee uur opeens in de film opduiken. Maar eigenlijk raaskalt Possession voort zonder enige vorm van coherentie, met een volstrekt potsierlijke apotheose. Valt er dan verder echt niks goeds over te zeggen? Ja, één ding: de jurk van Adjani is heel mooi, in een zeldzame kleur blauwpaars die ook wel Vermeerblauw wordt genoemd. Daar krijgt de film precies één ster voor.

‘Ik was er graag bij geweest op het festival,’ zegt regisseur Yamaguchi in het korte introductiefilmpje dat voorafgaat aan Abductee, ‘maar ik kan niet weg hier.’ Hij legt niet uit waarom, wat in de zaal de grappige reactie oproept dat hij zelf waarschijnlijk ook ontvoerd is, want het filmpje is duidelijk in een afgesloten ruimte opgenomen. Dan begint de film en we vallen er meteen in. Meneer Chiba, een voormalige mangakunstenaar die aan lager wal is geraakt, heeft geen idee waarom hij ontwaakt in een container zonder uitgang. Hij is vastgebonden en heeft een plastic zak over zijn hoofd, waar hij zich maar met moeite uit kan bevrijden.

We schudden en buitelen mee met meneer Chiba, terwijl zijn container van vrachtwagen naar trein naar boot wordt versleept, en gaan met hem mee op onderzoek in die paar vierkante meter die hij ter beschikking heeft. Daar bevinden zich een aantal raadselachtige voorwerpen: een mobiele telefoon die meneer Chiba vertelt dat hij in elk geval niet ontvoerd is door zijn schuldeisers, een lichtstok en een mysterieus stuk rots. Gaandeweg ontdekt meneer Chiba dat hij niet alleen is. Meer verklappen zou een doodzonde zijn. Het einde is zó verrassend dat tijdens de aftiteling met luide stem wordt geprotesteerd door iemand uit het publiek: ‘Nou ja! Wat is dit nou!’ Waarschijnlijk is de spreker een debutant op het Imagine, waar alles mogelijk is, en dan met name in de films die er draaien.

Twee vrouwen, de een engelachtig, de ander zo sexy dat ze bijna van het doek afbrandt, maar beiden beeldschoon. Een troosteloze flat, een ranzige stripclub, een vervallen hotel in een idyllisch havenstadje en een geheimzinnig, desolaat eiland. Én een zeer elegante vertelling. Dat zijn de voornaamste ingrediënten van Byzantium, de nieuwste film van Neil Jordan (The Company of Wolves, The Crying Game), die gisteravond tijdens de opening van het Imagine de Lifetime Achievement Award kreeg uitgereikt. De engelachtige Eleanor (Saoirse Ronan) is de verteller van dit verhaal, dat niet verteld mag worden, maar daar kan ze geen weerstand aan bieden als ze verliefd wordt op een jonge leukemiepatiënt. Haar geheim: de verleidelijke Clara (Gemma Arterton), die voor haar zus doorgaat, is eigenlijk haar moeder. De vrouwen zijn vampiers die op de vlucht zijn voor de schimmige broederschap aan wie ze hun bestaan te danken hebben. Clara, die voordat ze onsterfelijk werd een zwaar bestaan had als hoer, heeft namelijk het belangrijkste gebod van de broederschap overtreden toen ze haar dochter het eeuwige leven gaf, en beschermt haar nu met alle mogelijke middelen.

Jordan geeft hun geschiedenis tergend langzaam en niet-lineair prijs, waarbij hij heden en verleden fraai met elkaar verweeft. Het scenario van Moira Buffini (gebaseerd op haar toneelstuk A Vampire Story) vermijdt bovendien de clichés van het genre, vooral waar het de oorsprong van vampiers betreft. Tel daar de oogstrelende cast - zowel de hoofd- als bijrolspelers leveren puik acteerwerk af - bij op en het resultaat is precies dat stijlvolle en intrigerende liefdesverhaal waar een regisseur als Jordan het patent op heeft. Al had hij in deze film wat mij betreft zijn impliciete protest tegen vrouwenmisbruik best wat scherper mogen aanzetten en het monster dat de bron van alle ellende is (de legerkapitein die Clara als kind in een bordeel stopte - een rol van Jonny Lee Miller) best wat gruwelijker mogen straffen.

Dit jaar wordt het KLIK! Amsterdam Animation Festival voor het eerst gehouden in het nieuwe EYE Filminstituut aan het IJ - en dat liet de organisatie merken bij de opening. De ceremonie begon eergisterenavond, op woensdag 7 november, met een fraaie performance van theatercollectief Firma Zwakstroom, die de fenomenale entourage van het EYE maximaal benutte. Hun met live animatie en geluids- en lichteffecten verluchtigde uitvoering was een theatrale vertaling van de werking van animatie. De mimespeler die de opening symbolisch verrichtte, gebruikte alle niveaus van de imposante foyer voor zijn voorstelling. Daarna begon de openingsfilm.

Of liever: openingsfilms. Wat we te zien kregen was een voorproefje van het programma met meer dan 200 films uit 71 landen, dat van 7 tot en met 11 november op het KLIK! te zien zal zijn - en namen bevat die menig Zone-lezer maar al te bekend in de oren zullen klinken. Zoals het gelauwerde Junkyard van Hisko Hulsing, de Nederlandse inzending voor de Oscars. Maar ook Job, Joris & Marieke, vorig jaar nog te gast op het Zone-podium op het Lezersfeest, en Martin Draax, de man achter The Spinshots, die de korte film Deep Shit maakte. Onderwerp: talentloze muzikanten die de duivel om hulp vragen. Dat klinkt als een verhaal dat u als Zone-lezer niet mag missen, nietwaar? En uiteraard draait ook Aurora, de ultrakorte film van Snippers-tekenares Aimée de Jongh en studio Mooves - hoewel u die natuurlijk ook aanstaande zaterdag op het Lezersfeest in Rotterdam kunt zien, waar Aimée te gast is op het Zone-podium.

Hoofdgerecht van het menu dat de genodigden voor de opening kregen voorgeschoteld, was de korte film Super van regisseur Johan Klungel, geproduceerd door Greg Lawson van Lawson & Whatshisname. Aan de aandoenlijke en ontwapenende animatie, over een supermarktklant die een compleet nieuwe wereld achter de schermen van de supermarkt ontdekt, was zeven jaar gewerkt; de film werd pas op de zaterdag voor KLIK! voltooid. Méér première krijg je het niet. Of u de komende dagen de kans krijgt om de film ook buiten de opening te zien is onbekend, maar zo niet, dan hoeft u niet te treuren. Met een programma zo bomvol shorts, symposia, workshops en masterclasses, en met internationaal bejubelde avondvullende films als Frankenweenie (Tim Burton), Ernest et Célestine (Renner, Patar & Aubier), Le Magasin des Suicides (Patrice Leconte) en Crulic: The Path Beyond (Anca Damian) zult u zich geen moment vervelen.

N.B. Aangezien Frankenweenie onderdeel is van het reguliere EYE-programma biedt de KLIK!-pas hier geen toegang toe. Kaarten voor deze film kunnen apart worden aangeschaft bij de EYE-kassa’s.

‘Er komen niet veel fantasyfilms uit Zwitserland, omdat er geen budget voor is,’ zo stelt de regisseur van Der Sandmann in het introductiefilmpje dat speciaal voor het Imagine-publiek is gemaakt. Om vervolgens te bewijzen dat je met een goed idee en goede acteurs helemaal geen groot budget nódig hebt om een fantastische fantasyfilm te maken. Der Sandmann is echter ook zo’n film waarover je niet teveel moet verklappen, omdat je de magie dan zou verliezen. Het moet maar volstaan dat de film een even verrassende als hilarische wending geeft aan het Klaas Vaak-verhaal, en die grap consequent doorvoert zonder ook maar een moment te verflauwen. En dat dit vooral te danken is aan de twee geweldige hoofdrolspelers Fabian Krüger en Irene Brügger, die hun personages even innemend als geloofwaardig weten te maken, ongeacht in welke absurde situatie ze zich bevinden. Het is dan ook geen wonder dat deze fantasy-romcom hoog staat op de lijst van publieksfavorieten.

Der Sandmann is zaterdag 28 april nog te zien tijdens het Imagine Film Festival om 18.00 uur in Kriterion 1

Wie Zone-favoriet Symbol heeft gezien, de vorige film van Matsumoto, weet dat waardering voor zijn werk een zekere mafheid van de kijker vergt. Dus voor mij was Scabbard Samurai vanzelfsprekend een must-see. En al is Scabbard Samurai minder uitzinnig en surrealistisch dan Symbol (engelenpiemeltjes waar je op moet drukken en die vervolgens de vreemdste voorwerpen te voorschijn brengen, zijn in geen velden of wegen te bekennen), ik werd niet teleurgesteld. Het verhaal van de samoerai die zijn zwaard heeft neergelegd en vervolgens als straf voor zijn desertie dertig dagen krijgt om een depressief prinsje aan het lachen te maken, is bijna de hele film lang onweerstaanbaar grappig. Dat geldt ook voor alle acteurs, hoofd- en bijrol incluis: de stoïcijnse samoerai en zijn opstandige dochtertje, de drie huurmoordenaars die alles becommentariëren en de overbehulpzame bewakers. Het is lachen geblazen - tót aan de ontknoping, omdat de film dan de conventies van de comedy overboord gooit. En wel op zeldzaam originele wijze. Want juist de kolderieke opbouw maakt het einde extra aangrijpend. Knappe kijker die het bij dit hartverscheurende slotakkoord nog droog kan houden.

Scabbard Samurai is zaterdag 28 april nog te zien tijdens het Imagine Film Festival om 16.10 uur in Kriterion 1

Stripmaker Pascal Rabaté schreef en tekende een prachtig album, in het Nederlands vertaald als Een Tweede Jeugd, dat in 2009 terecht de Stripschappenning voor het beste buitenlandse boek kreeg. De strip leerde ons hoe de laatste levensfase, die van verval en dood, met gratie, humor en levenslust beleefd kan worden. Een Tweede Jeugd is nu door Rabaté zelf verfilmd. Hij treedt daarmee in de voetsporen van zijn landgenoten en collega’s Joann Sfar (Gainsbourg: Vie Heroïque) en Raid Sattouf (Les beaux gosses), die allebei ook in korte tijd de stap van de tekentafel naar de filmset hebben gezet. Tel daar Chico & Rita, de onlangs uitgekomen animatiefilm van de Spaanse striptekenaar Javier Mariscal bij op, en je kunt misschien voorzichtig spreken van een ontluikend cinematografisch genre: films door stripmakers.

Les Petits Ruisseaux - de distributeur laat de oorspronkelijke Franse titel intact - vertelt het verhaal van zestigplusser Emile, een rustige weduwnaar in de provincie, die bevriend is met zijn absolute tegenpool, de levenslustige Edmond. Als Edmond plotseling overlijdt, besluit Emile in zijn voetsporen te treden. Hij onderneemt een reis die hem niet alleen langs talloze kleurrijke personages voert, maar hem ook terugbrengt naar de liefde en zijn verloren jeugd.

De vraag was natuurlijk of Rabaté erin zou slagen om de subtiele, ontroerende lichtheid van zijn boek naar de film te vertalen, zonder dat lezers de film als dubbelop zouden ervaren. Dat antwoord luidt: ja, maar… Het resultaat is namelijk even speels als de strip, een warm menselijke en aangenaam voortkabbelende film, waarin Rabaté toont dat hij de mogelijkheden van het medium uitstekend kan benutten. De camerabewegingen bijvoorbeeld zijn langzaam en breed, en het plezier in dit medium spat er vanaf. Hij schetst zijn personages bovendien met dezelfde liefde als hun getekende tegenhangers. Wat de film echter ontbeert - maar dat is tevens het grote kenmerk van het medium - is directe toegang tot de gedachtewereld en het gevoelsleven van de hoofdpersoon, die de strip wél bood. Daarom waardeer ik het boek toch meer dan deze verder overigens warm aanbevolen film. Net als Rabatés poging om zijn verhaal naar een breder publiek te brengen, omdat deze geschiedenis van kleine, normale levens (die daardoor een groter en universeler verhaal vertelt) dat ook verdient. Alleen hoop ik dat de filmkijkers hierdoor ook het boek zullen lezen.

Les Petits Ruisseaux gaat vandaag in première. Kijk voor meer info hier.

Ik heb een zwak voor films van striptekenaars. Okay, ook voor stripverfilmingen (hoe wisselend van kwaliteit die ook vaak mogen zijn), maar als stripmakers films gaan maken, weet je zeker dat er vrijwel altijd iets bijzonders volgt. Omdat stripmakers vanuit een ander idioom denken dan klassieke filmmakers. Ze zijn vrij - of liever gezegd vrijer - van de conventies die het medium gewoonlijk hanteert. En dikwijls fantasierijker, juist omdat ze de regels vaak niet kennen.

Dat bevestigde ook Joann Sfar na afloop van zijn biopic over Serge Gainsbourg, Gainsbourg (Vie héroïque), die maandag 15 maart in Rialto Amsterdam in bijzijn van de regisseur zelf in première ging. Tijdens de geanimeerde Q & A vertelde hij levendig over hoe hij zijn crew ertoe bracht die conventies los te laten. Hij deed dat aan de hand van illustraties die hij ter plekke tekende. ‘Ik wilde het shot van Lucy Gordon, die Jane Birkin speelt, als ze wegloopt van Gainsbourg in beeld brengen op een manier waarvan mijn crew zei dat zoiets niet mogelijk was. Dus schoten we de scène op de manier waaraan zij de voorkeur gaven. Nadat we talloze takes gemaakt hadden, waren zij ook wel bereid om het een keer op mijn manier te proberen. Die scène is uiteindelijk in de film beland.’ Gelukkig maar, omdat juist de hand van Sfar de film zo origineel maakt. Net als in MirrorMask (2005) van collega-stripmaker David McKean zijn fantasie en werkelijkheid in Vie héroiqueingenieus in elkaar gevlochten, terwijl de film toch oorspronkelijk blijft.

Neem bijvoorbeeld de dubbelganger. Om de dualiteit van Gainsbourgs persoonlijkheid te illustreren gebruikt Sfar een imaginair personage dat de naam Gueule (Smoel) draagt: de personificatie van Gainsbourgs extremere eigenschappen. Gueule zal een drijvende kracht in zijn artistieke loopbaan worden - en hem tegelijkertijd in grote problemen brengen. Drank, vrouwen - bij voorkeur getrouwd - de aanvaringen met de gevestigde orde, de drang tot provocatie en zelfdestructie: Gueule is er de bron van. Die splitsing tussen de aanvankelijk schuchtere Lucien Ginsburg, die als Serge Gainsbourg tot Frankrijks grootste chansonnier zal uitgroeien, en zijn theatrale alter ego Gueule (beeldschoon vormgegeven in de stijl die Sfar ook als striptekenaar hanteert) werkt feilloos.

Voor een groot deel is dat ook te danken aan de geweldige cast. Zowel titelrolvertolker Eric Elmosnino als Kacey Mottet Klein die Gainsbourg op jonge leeftijd speelt, ZIJN Gainsbourg. Uiterlijk, mimiek, charisma. De helaas tragisch aan haar einde gekomen Lucy Gordon (ze pleegde zelfmoord voor de film uitkwam) zet een prachtig worstelende en breekbare Jane Birkin neer. Doug Jones wekt ondanks zijn expressiehandicap (zijn kostuum) de stripfiguur Gueule tot leven. En wat betreft Brigitte Bardot: ik zag het verschil niet toen Laetitia Casta haar entree maakte.

De filmbeelden zijn bovendien adembenemend: stuk voor stuk waard om een voor een te bekijken, als ware het een strip. En nee, een groot publiek zal de film dan waarschijnlijk niet gaan trekken, daar is hij net te afwijkend, fantasierijk en ja, vreemd voor. Maar dat zou hij wel verdienen.

Gainsbourg (Vie héroïque) draait sinds 15 maart in de Nederlandse bioscopen. Lees ook Natasja's verslag van de première en soirée

.