Zweden is waarschijnlijk een van de beschaafdste landen ter wereld. De democratisering van de samenleving is er ver doorgevoerd, en de verzorgingsstaat is er verder tot ontwikkeling gekomen dan waar dan ook. Er zijn maar een paar landen minder corrupt dan Zweden en de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is eigenlijk nergens kleiner dan daar. Maar wat heb je daar nog aan zodra je geconfronteerd wordt met mensen die niet diezelfde beschaving in acht nemen, of met situaties waarin je niets hebt aan gelijkheid en broederschap? Dat thema speelt een belangrijke rol in de films van Ruben Östlund. In Play uit 2011 gaat het om een paar jongetjes die zich beschaafd als ze zijn gedwee laten terroriseren door een groepje leeftijdsgenoten, en in zijn nieuwste film Turist vergeet een huisvader al zijn beschaving als hij plotseling oog in oog staat met groot gevaar in de vorm van een lawine. Hij vlucht weg zonder zich te bekommeren om zijn kinderen, en zijn vrouw neemt hem dat nogal kwalijk. De rest van de film laat zien hoe de gebeurtenis het gezin ontwricht. Östlund veroordeelt niemand - of iedereen, net hoe je het wil zien - maar registreert enkel hoe de man en de vrouw ondanks al hun sociale beschaving niet weten te voorkomen dat het barstje in hun relatie een kloof wordt.

Net als in Play wordt het verhaal in Turist geraffineerd en volkomen geloofwaardig verteld - en volkomen overtuigend geacteerd - in vrij lange scènes die zich in een rustig tempo ontwikkelen, met af en toe een onverwachte kleine twist. Als je er achteraf bij stilstaat, doet de film eigenlijk best wel denken aan het werk van Michael Haneke - afstandelijk, rustig, analytisch - maar tijdens het kijken dringt die overeenkomst zich niet op. Integendeel. Meer nog dan Haneke laat Östlund je geloven dat je niet naar acteurs maar naar echte mensen zit te kijken - in Play lukte dat overigens nog beter dan in Turist. (En opvallend genoeg gold dat ook voor De reünie van de Zweedse Anna Odell, waarbij je af en toe ook niet meer weet of je wel of niet naar een documentaire zit te kijken).

Turist was een kanshebber voor de buitenlandsefilm-oscar, maar haalde de de laatste vijf net niet. Ten onrechte, want het is echt een betere film dan bijvoorbeeld het Poolse Ida - hoe betoverend ook - of de komisch-krachtige Argentijnse episodenfilm Wild Tales, die de streep wel haalden. Een paar dagen na de bekendmaking van de nominaties verscheen er een clip op YouTube, die eigenlijk erg illustratief is voor Östlunds 'documentaire' manier van filmen. Het filmpje laat zien hoe hij in een hotelkamer live de uitzending van de nominaties volgt, en in huilen uitbarst als blijkt dat zijn film het niet gehaald heeft. Gespeeld of niet? - je weet het niet. Niet zeker.