In 1986 debuteerde Alex van Warmerdam met Abel, en dat was volgens velen (pas) de tweede echt volwassen Nederlandse film na Turks fruit. Abel is een met veel zorg vormgegeven film met een aansprekend en bij vlagen erg humoristisch verhaal, gespeeld door goede acteurs. De film was een succes, hoewel er ook wel gemopperd werd: sommigen vonden het Van Warmerdam-absurdisme - zijn handelsmerk - te overheersend en waren niet zo te spreken over zijn toneelbenadering van het medium film. Van Warmerdam maakte daarna nog zes films, die allemaal als ‘typisch Van Warmerdam’ gekarakteriseerd kunnen worden: vervreemdende zwarte komedies met een nadrukkelijk gestyleerd uiterlijk.

Zijn nieuwste, Borgman, heeft al veel voorpubliciteit gekregen omdat de film te zien was in het hoofdprogramma van het filmfestival in Cannes, en die eer was een Nederlandse film niet meer te beurt gevallen sinds Jos Stellings Mariken van Nieumeghen uit 1975. Borgman kreeg geen prijs maar werd er met instemming begroet. En terecht, want het is een prima film: weer typisch Van Warmerdam, maar het griezelplot is in al zijn simpelheid misschien doeltreffender dan de verhalen uit zijn vorige films. Het gaat allemaal over een groepje duistere engelen met weerwolf- en vampiertrekjes, dat onder leiding van horrortuinman Camiel Borgman een nouveaurichegezin naar de verdoemenis helpt. Het tempo is laag, de atmosfeer loom en vervreemdend, en de spanning onderhuids - voor sommigen misschien een beetje te onderhuids, want echt griezelen wordt het nergens en de film heeft ook geen spannende of gewelddadige apotheose.



Van Warmerdam zei in een interview dat hij in de voorbereiding op Borgman veel horrorfilms op YouTube heeft bekeken. Waarschijnlijk heeft daar ook Michael Haneke’s psychoterreurvertelling Funny Games (1997) tussen gezeten, want de parallellen zijn opmerkelijk. Beide films laten vanuit het perspectief van de vrouw des huizes zien hoe een gelukkig, welvarend gezin door een onafwendbaar kwaad noodlot naar de gallemiezen geholpen wordt, en in beide films zegeviert dat kwaad op een bijna terloopse manier. Storend is dat overigens niet, want Van Warmerdam heeft een geheel eigen film gemaakt - en bovendien, je kunt je slechtere voorbeelden kiezen dan Haneke.

Borgman draait sinds donderdag in de Nederlandse bioscopen.