J.D. Brinkley was een arts die, vlak na het opzetten van zijn praktijk in 1918, een remedie had ontwikkeld tegen impotentie door een geitentestikel te implanteren. Dit nieuws deed al snel de ronde en bezorgde Brinkley een bloeiende praktijk. Maar zijn ambities reikten verder. Hij begon als vierde in de VS een radiostation en zette de krachtigste zendmast van het land neer. Hij was de eerste die volkse muziek draaide (country), de eerste die derden volop gelegenheid gaf om op zijn station reclame te maken en de eerste die met een programma kwam waarin hij medische vragen van luisteraars beantwoorde. Maar bovenal gebruikte hij zijn station om zijn behandeling met de geitenbal te promoten.

De American Medical Association had een bloedhekel aan Brinkley. Ze beschuldigde hem van kwakzalverij en spande een zaak tegen hem aan. Ondanks een volle rechtszaal met voormalige patiënten die voor hem kwamen pleiten, wonnen de old boys van de AMA. Brinkley moest zowel zijn dokterspraktijk als zijn radiostation opdoeken. Het leek hem niet te deren. Hij besloot een gooi te doen naar het gouverneurschap van Kansas en gebruikte zijn vindingrijkheid voor een geraffineerde promotiecampagne. Al snel bleek dat hij ook als politicus een geduchte luis was in de pels van de gegoede burgerij.

Er valt nog veel en veel meer over Brinkley te vertellen. Documentairemaakster Penny Lane heeft naar eigen zeggen 7 jaar lang zitten graven in zijn verleden. En met een kleurrijk en ambitieus man als Brinkley, die niet bang was om nieuwe wegen te bewandelen en dat graag vol overgave deed, bleek er voldoende te ontdekken. Uitgangspunt was een biografie van Brinkley, geschreven door Clement Wood en uitgegeven door Brinkley zelf.

NUTS! is geen traditionele documentaire. Lane heeft illustratoren en zichzelf aan het werk gezet om de meeste anekdotes en dialogen te animeren. Daarmee bereikt ze bijna hetzelfde effect als Joe Sacco: Zodra je accepteert dat de personages en dialogen (nagenoeg) authentiek zijn, wordt de animatie levensechter dan een geënsceneerde scène met acteurs, omdat je daarbij toch altijd blijft beseffen dat het nagespeeld is. Ik zeg met opzet ‘bijna hetzelfde effect’, omdat de dialogen en stemmen meestal iets humoristisch hebben. Lane koos hiervoor omdat het bijna honderd jaar na dato vaak moeilijk was om feiten en fictie van elkaar te scheiden. Het pakt goed uit. De vele sappige anekdotes en urban myths hebben baat bij een knipoog.

NUTS! hapt al met al heerlijk weg. Je zult je verbazen, ergeren, verkneukelen en er om lachen. Maar Penny Lanes grootste verdienste is dat ze op zeker moment uit de losse pols een onverwachte draai geeft aan het verhaal. Daardoor wordt NUTS! meer dan een bonte verzameling anekdotes, maar leert de kijker ook nog iets over zichzelf. Knap staaltje!

NUTS!
(Penny Lane, VS 2016)
Nog te zien op vrijdag 5 februari om 21:45 in Cinerama 1
en op zaterdag 6 februari om 20:30 in LantarenVenster 2
De voorstelling wordt vertoond zonder ondertiteling