Tonio van Vugt / Portretfoto's Natasja van Loon
De luistertest: Lucky Fonz III
John Lennon – Isolation (1970)


Al na twee maten piano veert Lucky op uit zijn stoel: ‘Dit herken ik meteen, dit is Isolation van John Lennon. Dit is mooi. Híj is de voorvader van de moderne singer-songwriter, niet Dylan. Wat definieert de moderne singer-songwriter? Dat het heel vaak emotioneel en confessioneel is. En dat is Dylan niet. Op deze plaat (Plastic Ono Band, TvV) is het bijna een conceptuele benadering: wat als ik mijzelf onder invloed van Yoko Ono helemaal tot de kern van de dingen maak? Dat is op zich niet nieuw, dat bedachten de beatschrijvers twintig jaar eerder ook al, en Walt Whitman honderd jaar eerder in Song of Myself. Whitman en Allen Ginsberg hebben grote invloed gehad op Lennon. Toen Jagger de larger than life-superster ging uithangen, deed Lennon op hetzelfde moment precies het tegenovergestelde. Lennon beseft dat hij een halfgod is en wordt er helemaal gek van: hij kan alles doen in financieel en cultureel opzicht, hij kan gaan rentenieren, maar in plaats daarvan onderwerpt hij zich aan het idee van extreme openheid. Hij focust zich alleen op de menselijkheid. Dat vind ik het beste wat-ie ooit gedaan heeft. Publiekelijk zeggen: dit is mijn vrouw, ik hou van haar, ik ben de machtigste man op aarde en ik beschouw haar als mijn meerdere. En ook nog een Japanse, twintig jaar na de oorlog. Al die crap die Yoko Ono gekregen heeft is niks anders dan dun verhuld seksisme en racisme.
Op deze plaat hoor je Lennon voor het eerst echt als zanger, hij zingt op zijn solo-platen beter dan op de Beatles-platen. Ik vind ook Ringo heel goed drummen hier. Ik vind het een mooie sound, en mijn nieuwe plaat is heel bewust op deze sound gestoeld. Ook de manier waaróp er gedrumd wordt, op die ene plek dát er dan gedrumd wordt (in My Lover Asleep, TvV).
Bob Dylan – Floater (2001)
Noot: Dylan's advocaten zijn erg actief, en deze track staat bijna nergens online.
Klik hier om te luisteren

‘Oh, dit is Dylan. Dit is die kerstplaat. Nee? Oh, is dit van Love And Theft? Ik heb die plaat een beetje gemist, maar het klinkt fantastisch eigenlijk. Dit is gewoon zó totale controle. Maar het is ook pointless. Ik hoor dit, zo goed geproduceerd en gezongen, en daarna denk ik: wat moet ik er mee? Hij maakt nu al zes van dat soort platen en ik vind het niet interessant. Dit is het geluid van iemand die niks meer te bewijzen heeft en die het ook geen zak kan schelen wat mensen er van vinden. Dat heeft wel iets aantrekkelijks. Daarin verschilt Dylan van andere dinosauriërs. Hij gaat waarschijnlijk eindigen met zijn blues-album, een Blind Lemon Jefferson-ding of zo.’

‘Ik ben iets aan het leren man! Al die wat grimmige bands breken door 
	met een positief nummer. Mental note!’
‘Ik ben iets aan het leren man! Al die wat grimmige bands breken door
met een positief nummer. Mental note!’
I Am Kloot – Some Better Day (2013)


‘Oh, dit ken ik.’ Lucky luistert nog even verder. ‘Ik heb dit nummer gehoord op de radio! Niets zeggen! Is dit I Am Kloot? Dit is geweldig. Als je dit één keer hoort, vergeet je het niet meer. Ik ken die band al heel lang, maar ik heb ze nooit op de radio gehoord. Nog nooit! Dat zie je vaker, van die bands die al jaren lang goed bezig zijn en het enige dat ze nodig hebben is één nummer dat net effe over de heg springt. Elbow is hetzelfde verhaal. Ik ben iets aan het leren man! Al die wat grimmige bands breken door met een positief nummer. Mental note!’
Joanna Newsom – Good Intentions Paving Company (2010)


Na twee seconden: ‘Dit is Joanna Newsom. Good Intentions Paving Company. Op Joanna Newsom ga je me echt niet pakken. Dit vind ik het beste van allemaal. Wat we tot nog toe gehoord hebben vind ik allemaal prachtig, maar dit spreekt me nog veel meer aan, omdat het van nu is.’

Is het meer van nu dan I Am Kloot?
‘I Am Kloot is tijdloos, maar dit is avant-garde, dit loopt op de troepen vooruit. Dit had niet tien jaar eerder gemaakt kunnen worden. De manier waarop zij hier zingt, is heel erg moderne R&B (zingt mee en maakt een paar stemsalto’s om zijn punt te illustreren). Dat is de invloed van Beyoncé en zo. Dit is modern.’

Ze is geen geschoolde zangeres. Op haar eerste plaat moet ze het nog leren, vind je niet?
‘Dat is een misverstand dat bij mij ook wel eens voorkomt. Haar toon is een beetje ongecontroleerd. Maar zingen gaat niet over een toon. Zingen is meer dan toon. Ze heeft een perfecte dictie en frasering, ze weet hoe ze een verhaal vertelt.’

En haar composities?
‘Ik vind het heel aangenaam dat ze alle popmuziekideeën laat varen, zo van fuck het refrein, zeven minuten lang. Een nummer als dit is een meer suite-achtige compositie, ze keert haar rug naar de popmelodie. Maar de grap is dat haar muziek supercatchy is. En ik hoop dat dat bij mijn muziek ook zo is. Mijn nieuwe plaat heeft ook amper refreintjes, maar heel veel melodieën als die van haar. Ze is een grote invloed, zeker op mijn nieuwe plaat.’
Daniel Johnston – Some Things Last A Long Time (1990)


‘Dit is Daniel Johnston. Ik heb hem live gezien en hem ontmoet, in Austin. Heel heavy, heel intens. Dit nummer klinkt naïef, maar het is een soort van pseudo-naïviteit. Die naïviteit klinkt vooral in zijn stem, de muziek en de teksten zijn té sophisticated. Het is eigenlijk jammer dat zijn songwritersschap altijd in één adem met zijn psychische problemen wordt genoemd. Ik geloof dat hij zonder zijn schizofrenie net zo’n goede songwriter zou zijn geweest, maar dan minder fucked up. Dan was hij een supergrote ster geweest. Mensen romantiseren het idee van de artiest als martelaar, iemand die lijdt voor ons. Het is een idee dat past binnen onze christelijke cultuur. En als dan iemand zo duidelijk een kruis draagt als Daniel Johnston, dan past dat ook perfect binnen het plaatje. Mensen maken daar een fetisj van. Je krijgt ook van die rare shit waarbij mensen zich gekker gaan voordoen dan ze zijn, op een soort Lady Gaga-achtige manier. Het is theater dat refereert aan gekte.
Er zijn ook artiesten die uit alle macht proberen normaal over te komen maar die het niet zijn, zoals Cat Power. Die doet echt haar best om een fatsoenlijke soulzangeres te zijn. En dat is ze ook, maar je ziet bij haar aan alles dat het gewoon mis is in haar hoofd. En dat vind ik op een bepaalde manier bewonderenswaardig.’
Mumford & Sons – Little Lion Man (2010)


‘Is dit Mumford & Sons? Ja? Nick en Simon met een banjo. Als ik dat zeg bedoel ik dat niet als een belediging, want ik heb Nick en Simon hoog zitten. En weet je waarom deze band zo aanslaat in Nederland? Omdat dit de palingsound is. Luister maar. Moet je horen hoe dit geproduceerd is.’ Lucky loopt naar de versterker en zet het geluid harder tot de speakers ervan kraken. ‘Dit is gewoon The Cats of BZN, maar dan modern. Stapels gitaren, stapels stemmen, alles heel groot, daar houden mensen van. Ik vind het wel goed, maar ik krijg er geen kick van.’
Richard Thompson – My Enemy (2013)


‘Lijkt wel Nick Cave. Niet? Tindersticks?’

Dit is Richard Thompson.
‘Oh, wow. Echt heel mooi. Ik vind dit te gek. En hij is waarschijnlijk een van de beste gitaristen die ik ooit gezien heb. Ik heb veel naar Fairport Convention geluisterd. Een van de oprichters van Fairport Convention, Ian Matthews, ook van Matthews Southern Comfort, woont nu in Nederland. Hij spreekt vloeiend Nederlands en doet heel veel voor jonge singer-songwriters. Een hele leuke gast. Heel bizar: hij is al 70 maar ziet eruit als 40.’
lees verder »
1/2/3