Troma-baas Lloyd Kaufman wordt dit jaar gehonoreerd met de Lifetime Achievement Award van het Festival van de Fantastische Film, die tijdens de vertoning van zijn 'Apocalyse Soon' aan hem uitgereikt zal worden. Ook te zien zal zijn de hilarische documentaire 'All The Love You Cannes', waarin Kaufman en zijn team de Zuid-Franse filmstad op zijn kop zetten met nepbloed en echte borsten. Tot slot geeft Kaufman twee masterclasses onder de titel 'Make Your Own Damn Movie'. Zonder ook maar een millimeter film te hebben gezien zeggen Sculder en Mully: GO!!!

'Apocalyse Soon'; ma 14-4 19:45 Melkweg Cinema
'All The Love You Cannes'; di 15-4 19:45 Melkweg Cinema
'Make Your Own Damn Movie'; ma 14-4 16:00 en wo 16-4 16:00 Melkweg Cinema


Sculder en Mully hadden twee jaar terug tijdens het FFF een vraaggesprek met Kaufman (eerder verschenen in Zone 5300 #2 2002), dat we ter gelegenheid van de onderscheiding hieronder in onverkorte vorm nogmaals publiceren.

Iemand omschreef hem ooit liefdevol als een kruising tussen Mel Brooks en Ed Gein: Lloyd Kaufman is producent, regisseur, acteur, scenarist, schrijver, cameraman, componist en bovenal oprichter van de uitzinnige onafhankelijke trashfilmmaatschappij Troma, verantwoordelijk voor legendarische titels als 'Class of Nuke 'Em High', 'Troma's War', 'Mother's Day' en 'Tromeo and Juliet'. Films waarbij de Kijkwijzer schromelijk tekort schiet als je ze van waarschuwende symbooltjes zou moeten voorzien: je hebt seks, geweld en horror, en je hebt Troma. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Kaufman, een kleine man in zijn vijftiger jaren in kreukvrij pak met daaronder bowlingschoenen, al jaren een vaste gast is op het Amsterdamse Festival van de Fantastische film, waar hij onvermoeibaar zijn producten promoot "'Troma maakt erg goede dvd's. Heb je 'Terror Firmer' gezien? Die krijg je van me, extremely educational!"). Je kunt niet anders dan deze beminnelijke man waarderen en respecteren om zijn enorme staat van dienst en volhardende onafhankelijkheid. En wat zou de wereld zijn zonder zijn 'Toxic Avenger', de door chemicaliën misvormde superheld die zijn vijanden in tutu gekleed met een zwabber bevecht. Voor een beetje controverse is Kaufman ook niet bang, getuige zijn laatste film 'Citizen Toxie' ("Denk je dat mensen me serieus namen door 'Citizen Toxie' met 'Citizen Kane' te vergelijken?"), waarin een in luiers geklede jeugdbende, de diaper mafia, een bloedbad aanricht op een school voor 'speciale kinderen' (lees: geestelijk gehandicapten). Dat lijkt op papier ronduit ziek, maar u moet zich hierbij iets voorstellen als een live action-aflevering van 'South Park' of een Farrely Brothers-film met liters bloed en kots. Of in Kaufmans eigen woorden: "Eén ding dat je van Troma kunt zeggen: er is niets in de wereld dat erop lijkt. Mensen zeggen steeds weer hoe wonderlijk en ongewoon onze films zijn." En daar is geen speld tussen te krijgen.

U heeft Troma zo'n 25 jaar geleden opgericht, samen met Michael Herz. Wat was het oorspronkelijke idee?
"We wilden een onafhankelijke filmstudio oprichten, zodat we zelf van tijd tot tijd een film zouden kunnen maken en anderen wellicht helpen bij het maken van onafhankelijke films. We wilden terug naar de wortels van cinema, dus zonder die gigantische budgetten van 100 miljoen dollar. In die 27 jaar is een soort van Troma-merk ontstaan, maar we zijn onze grondbeginselen trouw gebleven. We doen eigenlijk nog steeds hetzelfde: hou het budget bescheiden en probeer een publiek te vinden."

Naast alle splatter, geweld en grove grappen zit er ook altijd een soort boodschap in uw films, zoals de 'diaper mafia' uit 'Citizen Toxie', een verwijzing naar de hysterie rond de trenchcoat mafia. Of zien wij dingen die er niet zijn?
"Ik denk dat dat de reden is waarom Troma bestaat. We brengen niet alleen entertainment, maar ook een mep hersengymnastiek. Ik weet niet of we het zo bewust doen, maar we zijn geïnteresseerd in kwesties en controverses. En soms vinden we het gewoon leuk om mensen af te zeiken. Maar in 'Citizen Toxie' komen toch redelijk serieuze onderwerpen aan bod. Wij geloven in satire. Je kunt de wereld veranderen door er een atoombom op te gooien, maar je kunt je boodschap ook aan mensen duidelijk maken door satire te gebruiken. Het is een goede manier om te entertainen en misschien van de wereld een betere plek te maken."

Om die analogie van de atoombom te gebruiken: je hebt Robert Altman-satire en je hebt Troma-satire. Waarbij wij denken dat die laatste als een soort atoombom werkt.
"Haha. Ik denk dat de sleutel tot provocatie is dat je mensen een emotie laat beleven. Een echte emotie in tegenstelling tot het halfbakken entertainment dat we doorgaans voorgeschoteld krijgen. Het is goed dat er iets is dat je amusant vindt of misschien haat. Wellicht vind je 'The Toxic Avenger' geweldig of haat je 'Bloodsucking Freaks', maar je weet dat je wordt uitgedaagd door iets dat je nooit eerder hebt gezien."

Wie is het Troma-publiek?
"In de VS zijn dat voornamelijk studenten, van 16 tot 30 jaar en voor het merendeel mannen. Maar de laatste tijd zijn ook meer vrouwen geïnteresseerd in Troma, vergeleken met tien jaar geleden."

Wat is daar de reden van?
"Ik denk dat ze het erg naar hun zin hebben, ze kunnen zich prima ontspannen bij een Troma-film. Je zou kunnen zeggen dat er tijdens de hoogtijdagen van het feminisme wat paranoia was. Maar iedereen die mijn films ziet weet dat ze 'pro-feminist' zijn. Elk vrouwelijk personage in onze films, of die nou van mij is of slechts door Troma geproduceerd, heeft een progressief karakter. Je kunt als kijker enigszins afgestoten worden door de seks en het geweld, maar wie de films ziet vanuit een politiek oogpunt is tevreden."

Heeft u in de VS wel eens problemen met het vertonen van uw films?
"Ja, maar het probleem ligt eerder bij kartelvorming dan bij de censuur. Het is een economisch probleem. De markt wordt beheerst door een paar grote multinationals die alle doeken bezitten. Zelfs als het publiek iets graag wil zien, zoals de prachtige films die hier vertoond worden tijdens het festival, is er vaak geen enkele mogelijkheid. Dat is een trieste stand van zaken. Hier in Nederland bepaalt Pathé voor het merendeel wat vertoond wordt, dus zullen onze films hier nooit draaien. Vijftien jaar geleden was er meer concurrentie. De betere onafhankelijke films konden wel de markt bereiken."

In de jaren '70 draaiden Tromafilms ook in Nederland in de bioscopen.
"Ja, dat klopt. Er zijn veel mensen die onze films willen zien, maar ze nu niet kunnen vinden. Die mensen bereiken is ons grootste probleem, ondanks onze grote schare fans. Er is een muur van 'fixed corruption'. De elite bepaalt wat het publiek te zien krijgt, dus krijg je 'Mission Impossible 2' op 3.000 doeken in de VS. En meer krijg je niet. Het is een groot probleem. Het is een beetje als in Orwells roman '1984'. Het begrip 'independent art' betekent niets meer."

Wat opvalt in films als 'Terror Firmer' en 'Citizen Toxie' is het grote plezier dat de acteurs lijken te hebben, maar ook de massa's bekende persoonlijkheden die meespelen, zoals pornolegende Ron Jeremy als de burgemeester van Tromaville, en South Park's Trey Parker en Matt Stone als hermafrodieten.
"Je krijgt een zekere exposure in een Troma-film en we hebben veel fans die bereid zijn om ons te helpen. De tweelingbroers die in 'Citizen Toxie' het nieuws presenteren hadden al comedyshows bij MTV en zijn al bekend. Er spelen nog meer bekende mensen mee, maar die doen het uit aardigheid."

Hoe komt u aan al die mensen?
"Voor jonge mensen is het moeilijk een kans te krijgen in de filmindustrie, het is een gesloten blok met vakbonden. Troma is de oudste onafhankelijke filmstudio en een van de weinige waar jongeren een kans krijgen, naast die van Roger Corman en nog twee andere. We hebben dan wel geen grote revenuen, maar wel een grote reputatie en dat helpt ze op weg."

Bent u ook geïnspireerd door de films van Roger Corman?
"Toen ik op Yale zat keken we vaak Roger Corman-films. Voor Michael Herz en mij was Corman het bewijs dat je in Amerika goede films kon maken met een klein budget, een goed script en provocerende thema's, onafhankelijk van het systeem. In Europa gebeurde dat al. De man was een ongelooflijk goede regisseur. Jammer dat hij dat nu niet meer doet. Ik zou het interessant vinden om te zien.'

Wat vindt u van succesvolle low-budgetfilms als 'The Blair Witch Project'? Is dat toch niet een nieuwe trend?
"Tja, die film is ook in handen gevallen van de multinationals die alles beheersen. Er zijn over de hele wereld geweldige independent films gemaakt die je echter nooit te zien krijgt in de VS, omdat het systeem zo anti-independent is. En er zijn zoveel goede filmmakers. Neem nou iemand als Alex de la Iglesia ('Acción Mutante' en 'Day Of The Beast', red.). Troma wordt heel kleinschalig gedistribueerd omdat we alles zelf doen, maar er zouden honderd Troma-maatschappijen moeten zijn. Er is vooralsnog geen trend in Hollywood om de independents te steunen. Hollywood pikt ze in en vernietigt ze. Vergelijk de films die John Woo in Hong Kong maakte met 'Mission Impossible 2'. Het is zo zonde dat ze hem niet laten doen wat hij zou willen. Ze zouden net zoveel geld verdienen. Meer zelfs... Toch zijn er veel films die op de goede manier worden gemaakt. Die uit het hart komen. Die zijn echter alleen op filmfestivals te zien. Via het internet kun je nog geen films bekijken door de magere kwaliteit, maar je kunt ze er wel kopen. Maar dat is nog steeds niet te vergelijken met vertoning op een groot doek. Dan hoor je ook de reacties van het publiek. 'Citizen Toxie' tijdens de Night of Terror, dat was me wat! Ze vonden het geweldig! 'Citizen Toxie' werd rond 7 uur 's ochtends vertoond en daarvoor hadden ze drie andere films gezien, dus het publiek was redelijk moe. Ik heb het publiek gefilmd en je kunt horen wat ze zeggen. Geweldig! En dat om 7 uur 's ochtends (lacht)."

Hoeveel films maakt u per jaar?
"We maken denk ik één film per jaar en produceren een paar andere. Vorig jaar hebben we de productie gedaan voor 'Parts Of The Family', van de regisseur (Emmanuel Kervyn, red.) die ook 'Rabid Grannies' heeft gemaakt. Verder distribueren we zo'n twaalf films per jaar. 'Das Killer Kondom' hebben we ook gedistribueerd. Die film had een aardig budget, groter dan dat van de meeste Troma-films. Er speelde een Europese ster in mee en het is gefilmd in New York, daarom denken veel mensen dat het een Troma-productie is. De regisseur Martin Walz is een echt talent."

Wat is het gemiddelde budget waar u mee werkt?
"Voor 'Citizen Toxie' was het budget circa 500.000 dollar. En 'Terror Firmer' is gemaakt voor 350.000. En het zijn beide 35 mm-films. Best aardig, nietwaar? De meeste mensen denken dat een film minstens 2 tot 4 miljoen kost, en beschouwen het dan als low budget! Het gaat erom je onafhankelijkheid te behouden, voorkom dat er in je film gesneden wordt. In 'Citizen Toxie' komt een 'school shooting' voor en die zal niemand eruit knippen!"

Wat zou u doen als Hollywood u zou vragen een grote film te maken volgens uw eigen maatstaven?
'Er zijn maar twee redenen om dat te doen: of je hebt totale controle, of je krijgt veel geld en laat de leiding over aan de grote bazen. Ik geloof, door ervaring, niet in een tussenweg. Maar zo'n aanbod hebben we nooit gehad, ik denk niet dat iemand met mij te maken wil hebben (lacht hard.) Er is absoluut geen enkele kans dat iemand ons ooit een mainstream project laat maken."

Hoe kijkt Hollywood tegen u aan?
"Als een trouble-maker, denk ik. Maar veel vroegere Troma-fans werken nu in Hollywood en proberen ons te helpen. Een van onze vroegere medewerkers, James Gunn, met wie ik 'Tromeo And Julliet' heb geschreven, is nu een grote Hollywood-schrijver. Hij heeft het scenario voor de Scooby Doo-film geschreven en is nu hot. Hij probeert mensen te overtuigen dat ze een Troma-televisieprogramma moeten maken. En zo kunnen we steeds weer verder."

Tussen alle poep- en piesgrappen door bent u wel degelijk serieus. Denkt u dat uw publiek daar een boodschap aan heeft?
"Natuurlijk, want het zijn intelligente mensen, die niet alleen entertainment willen, maar ook een uitdaging of een intense emotie. Neem nu de website www.tromaville.com, die elke maand door miljoenen mensen wordt bezocht. Daar vind je essays van mijn hand over censuur en monopolies. Of ze lezen mijn boek ('All I Need To Know About Filmmaking I Learned From The Toxic Avenger', met co-auteur James Gunn, red.)."

Ooit overwogen serieuzere satire te maken?
"De 'diaper mafia' is toch een geweldig statement?! Zoals die gebeurtenis wordt uitgemolken tot het bijna cartooneske vormen aanneemt! Als je zo'n manier van aandacht trekken op deze wijze op de hak neemt, stopt het misschien ooit. Neem nou die zwarte jongen die in Citizen Toxie achter een pickup-truck wordt aangesleept. Mensen doen zulke dingen! Waarom zouden we niet in een 'goofy movie' tonen hoe stom die jongens zijn die zoiets doen. Satire laat zien dat die gasten schurken zijn, in plaats van ze beroemd te maken. Want de media maken deze mensen beroemd. En zo creëren ze weer een volgende Ed Gein."

Wat wordt uw volgende project?
"We produceren twintig shows voor de Britse televisiezender Channel 4, Troma's Edge TV. Twintig keer een half uur goede Troma-humor en een politieke inhoud, met Troma-personages als Toxie en Sgt. Kabukiman. We behandelen verschillende thema's, waaronder drugs, horrorfilms en filmfestivals. Maar ook oorlog door de ogen van Troma, dat soort dingen. Veel geweld en seks, dus aardig extreem voor televisie. Op de website kun je een stukje van het programma zien."

De film 'Sgt. Kabukiman' was wat seks en geweld betreft een stuk rustiger. Wat was daar de reden reden van?
"We hadden een Japanse co-producer, Namco, de jongens die Pacman hebben uitgevonden. En zij wilden een meer familievriendelijk mainstream-karakter dat ze voor spelletjes konden gebruiken. Uiteindelijk hebben we teveel compromissen gesloten en dat vind ik eerlijk gezegd jammer. Maar het is nog steeds een goede film. Sgt. Kabukiman komt als bijrolfiguur terug in andere Troma-films, zoals 'Terror Firmer', 'Tromeo and Juliet' en 'Citizen Toxie'. 'Citizen Toxie' is eigenlijk bedacht door het publiek. Toen ik op tournee was ter promotie van mijn boek, kwam steeds weer de vraag wat er zou gebeuren als Toxie met Sgt. Kabukiman zou vechten. Maar het zijn good guys, die vechten niet tegen elkaar. Dus de enige oplossing was dat parallelle universum, waar alles omgekeerd is aan Tromaville. En daar hebben we andere elementen aan toegevoegd als plastische chirurgie en abortus. In Beverly Hills krijgen kinderen van 12 jaar plastische chirurgie terwijl hun lichaam nog niet eens is uitgegroeid. Krankzinnig! Het leek me interessant om de cosmetisering van de samenleving erbij te halen."

Waar komt de inspiratie voor karakters als Toxie vandaan?
"Ze bestaan als het ware. De Toxic Avenger is eigenlijk een aardig monster van Frankenstein dat wij niet vernietigd wilden zien worden. En indertijd (1985, red.) was men de mening toegedaan dat de horrorfilm dood was. Daarom wilden we een horrorfilm maken. En we houden van comedy. En zo zijn al die verschillende elementen erin gekomen. Een belangrijk onderwerp van 'Terror Firmer' is de spirit van onafhankelijke kunst. Over hoe een Troma-film wordt gemaakt. De film hoort een beetje bij het boek. En zelf speel ik een blinde, failliete filmmaker.'

De film heeft goede recensies gehad, zelfs in de New York Times.
"Meestal negeren de media ons, maar er duikt altijd wel weer ergens een Troma-fan op. Zonder festivals als deze zouden jullie misschien Troma ook niet kennen en zouden we verdwijnen. Ik geef lezingen over de hele wereld. Onlangs was ik in New York in The Anthology Film Archives, het meest prestigieuze filmmuseum van de VS, dat onder andere Stan Brakhage-films vertoont, en zij hadden een Troma-retrospectief. De erkenning is er dus wel degelijk, maar hoe bereik je het publiek? Ik kan me niet anders voorstellen dan dat jongeren nu ook nog in ieder geval goed zouden kunnen lachen om onze films. Maar op een bepaalde leeftijd geven mensen ze vaak geen kans meer. Op de universiteit waar mijn dochter studeert was een speciale première van 'Terror Firmer' onder het motto: "Put your parents to bed, don't take them". Er kwamen toch een paar ouders die de film niet echt waardeerden, terwijl de studenten zich prima vermaakt hebben."

Als je de films van de Farrelly Brothers ziet, dan is het duidelijk waar zij de mosterd vandaan halen.
"Zij maken Troma-films, maar dan met 15 miljoen dollar. Het zijn getalenteerde mensen. Maar ze gaan duidelijk door sommige deuren die Troma heeft geopend. Kijk maar naar de grappen die ze hebben. Vaak verwijzen critici ook naar Troma bij het bespreken van dat soort films van grote studio's. Zelfs Elvis Mitchell, die in de New York Times de film 'Chocolat' besprak, schreef dat Lloyd Kaufmann de sequel zou moeten maken."

Heeft u de film gezien?
"Dat heb ik geprobeerd. Pretty pathetic. Een goed voorbeeld weer van de kartelvorming. De Alex de la Iglesia-film 'Common Wealth' is veel, veel beter dan 'Chocolat'. En 'Citizen Toxie' is beter dan 'Chocolat'. Bijna alles is beter, maar omdat Miramax onderdeel is van Disney, worden we met die zooi opgezadeld."